چکیده:
جمهوری اسلامی ایران میتواند از طریق تعامل با نهادهای بینالمللی، بخشی از اهداف سیاست خارجی خود را محقق سازد. جنبش عدم تعهد، شاید در قالب یک سازمان بینالمللی نگنجد و جنبه الزامآوری آن کم باشد، اما با توجه به تعداد اعضا، آرمانها و اهداف از یکسو و تأثیر نهادهای بینالمللی در عصر جدید از سوی دیگر، از گستره وسیعی برخوردار است و بسیاری از اهداف آن همسو با سیاستهای ایران است. در این مقاله با توجه به نظریه 'نهادگرایی نئولیبرال' که نظام بینالملل را آنارشیک، دولتها را تأثیرگذار، عاقل و همچنین نهادهای بینالمللی را دارای هویتی مستقل میداند، به دنبال بررسی رویکرد و مناسبات ایران با جنبش عدم تعهد در نظام بینالملل هستیم. درواقع، در یک بررسی مقایسهای مبانی، اصول و اهداف سیاست کلان ایران را با جنبش عدم تعهد میسنجیم. بنابراین، مناسبات جمهوری اسلامی ایران با جنبش نم را میتوان نفی امپریالیسم و نظام سلطه، تساوی حاکمیت، برابری ملتها، رعایت حقوق بشر و حق تعیین سرنوشت برشمرد.
خلاصه ماشینی:
اهم مواضع جمهوري اسلامي ايران کـه در سـخنرانيهـاي مقامـات رسـمي کشور در اجلاس سران اين جنـبش تبلـور يافتـه اسـت ، شـامل درخواسـت بـراي ارتقاي نقش جهاني جنبش در عرصه بين الملل باهـدف تحقـق تسـاوي حقـوق در عرصه بين المللي، نياز به تجديـدنظر در اصـول جنـبش بـه منظـور تکميـل فلسـفه وجودي عدم تعهد با توجه به مقتضيات و تحولات جهان معاصر، حرکت جنبش به سمت جنبه ايجابي و نقش آفريني و رهبري در جهان معاصر، لزوم تقويـت هويـت جنبش بر اساس صلح ، معنويت و محبت و تحقق آرمان هاي بشري براي غلبـه بـر ناامني و تبعيض و بي ثباتي ، تلاش بـراي تصـحيح رونـدهاي يـک جانبـه گرايانـه و تبعيض آلود موجود، تقويت جنبش غير متعهدها از طريق تعامل گسترده تر، ارتقـا و تعميق بيشتر روابط اعضا بـا يکـديگر، شناسـايي ظرفيـت هـاي فـراوان اقتصـادي، فرهنگي، سياسي، اعضاي جنبش ، فعال ترنمودن ارکان جنبش ، توجه به ظرفيت هاي بالاي سياسي جنبش به عنـوان نماينـده اکثريـت جامعـه جهـاني و اسـتفاده از ايـن ظرفيت جهت حل وفصل مناقشات بين المللي و توسعه صـلح ، آرامـش و بـازنگري کلي در اهداف و ساختار شوراي امنيت سازمان ملل و تحقق عضويت دائـم داراي امتياز وتو در شوراي امنيت بر مبناي گفتمان عدالت خواهي بوده است (اسـلامي و تلاوکي، ١٣٩٢: ١٨١-١٧٩).
بنـابراين ، بـا توجـه بـه چـالش جدي تروريسم در نظام بين الملل ، لازم است ايران از ظرفيـت جنـبش عـدم تعهـد جهت رفع و مهار اين پديده توجه داشته باشد و درواقع با ديپلماسـي هوشـمندانه ميتواند اين معضل را از طريق سازمان هاي بين المللي براي کشورهاي جهان اسلام تا حدودي حل کند.