چکیده:
دوره پهلوی اول را از منظر مکتب چشمانداز، میتوان نقطه عطفی در جغرافیای تاریخی مازندران بهشمار آورد. در این دوره تغییراتی اساسی در حوزههای مختلف چشمانداز جغرافیایی مازندران رخ داد. معیشت و مورفولوژی شهری دچار تحول شد، اصلاحات نوین در زمینه کشاورزی و صنعت رخ داد و زیست و معیشت روستایی نیز تا حد بسیاری متحول گشت. تحول چشمانداز زیست و معیشت روستایی متأثر از عوامل گوناگونی بود. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که مدرنسازی کشاورزی، ایجاد راهآهن، صنعت و خاصّه شیلات و مهاجرت از روستا به روستا که تحت تأثیر عوامل مختلف صورت گرفت از مهمترین مؤلفههای تغییر چشمانداز زیست و معیشت در دوره پهلوی اول بوده است.
The first Pahlavi era is a turning point in the historical geography of Mazandaran in the view of landscape school. Major changes occurred in different parts of the geographical landscape of Mazandaran during this period. Urban livelihoods and morphology evolved, modern reforms took place in agriculture and industry and also the rural cultural landscape changed a great deal. The evolution of rural cultural landscape was influenced by various factors. Research findings indicate that modernization of agriculture, creation of railways, industry, and especially fisheries and rural migration which were influenced by various factors, were the most important components of evolving rural cultural landscape during the first Pahlavi era.
خلاصه ماشینی:
در اين دوره تغيير و تحولات بنياديني در حوزه شهري و روستايي مازندران صورت گرفت که چشم انداز اين منط قه را به طور جدي دست خوش دگرگوني کرد: بسياري از شهرها گسترش يافتند و شهرهاي جديد پديد آمدند و سيماي بسياري از روستاها نيز از نظ ر جمعيتي، معيشتي، تغييرات شغلي، صنعتي، مهاجرتي و کالبد فضايي تغيير کرد؛ به - ويژه روستاهايي که در مسير سازههاي جديد، مانند راهآهن قرار داشتند يا وابسته به صنعت شيلات بودند، رشد و گسترش چشم گيري يافتند و شماري ديگر از رونق افتادند و در پي آن بسياري از روستاييان به شهرها و روستاهايي که رونق يافته بود مهاجرت کردند و در نتيجه چشم انداز زيست و معيشت روستايي منط قه دگرگون گشت .
از آنجا که نويسنده علاوه بر مط العه منابع کتابخانه اي از منابع و اسناد آرشيوي نيز بهره برده ، اين رساله اطلاعات ارزشمندي درباره اقتصاد کشاورزي مازندران در اختيار محققين اين دوره قرار مي - دهد؛ اما بيشتر به تغييرات مکانيکي و صنعتي کشاورزي در دوره رضاشاه پرداخته و تحول در زيرساخت هاي اقتصاد کشاورزي و تأثير در زندگي اجتماعي کشاورزان را ارزيابي کرده و از بيان تأثير و نقش اين اقدامات در فضاي جغرافيايي، تغيير کاربري اراضي و تغيير در چشم اندازهاي زيست و معيشت روستايي مازندران غفلت ورزيده است .