چکیده:
سیاوش و نوح(ع) در شاهنامه و تورات، همسان و همروزگار نیستند اما هر دو از یک ویژگی مشترک برخوردارند؛ یعنی کامل و آرمانیاند، دو شاخصۀ قدسی و مینوی که همواره مطلوب بشر کمالطلب بوده است. کمالطلبی، گاه در قامت سیاوش، انسان آرمانی شاهنامۀ فردوسی، و در روایتی اسطورهای و حماسی ترسیم میشود و گاه در قالب نوح، انسان کامل تورات و ضمن روایتی تاریخیمذهبی ظهور و بروز مییابد. معیارهایی که شاهنامه بهعنوان منبعی سرشار از نکتههای اخلاقی و تربیتی از انسان آرمانی ارائه میدهد، با شاخصههای انسان کامل تورات بهعنوان متنی تاریخیمذهبی، چندان تفاوتی ندارند؛ زیرا فردوسی بهعنوان حکیمی خردورز تلاش میکند چهرهای الهی و جاودانه از سیاوش ارائه دهد که هم با دیدگاه اسطورهای منطبق باشد و هم از نظر مذهبی قابل پذیرش و مقبول؛ بر همین مبنا، داستان سیاوش با وجود نقل در متون مهری و مزدیسنی پیش از شاهنامه، همواره مورد توجه ایرانیان مسلمان نیز بوده است. با مقایسۀ سیاوش و نوح(ع) و واکاوی برخی از ویژگیهای شخصیتی و اخلاقی و تعلیمی دو انسان اسطورهای و دینی، دریافت میشود که وجه مشترک هر دو، اخلاق و معیارهای تربیتی و آموزههای تعلیمی است و ارزشها و ملاکهای ارزشی در تورات و شاهنامه بسیار به هم نزدیکاند.
خلاصه ماشینی:
معيارهـايي کـه شاهنامه به عنوان منبعي سرشار از نکته هاي اخلاقي و تربيتي از انسان آرماني ارائه مـيدهـد، با شاخصه هاي انسان کامل تورات به عنوان متني تاريخيمذهبي، چندان تفاوتي ندارند؛ زيـرا فردوسي به عنوان حکيمي خردورز تلاش ميکند چهره اي الهي و جاودانه از سـياوش ارائـه دهد که هم با ديدگاه اسطوره اي منطبق باشد و هم از نظر مذهبي قابل پذيرش و مقبول ؛ بـر همين مبنا، داستان سياوش با وجـود نقـل در متـون مهـري و مزديسـني پـيش از شـاهنامه ، همواره مورد توجه ايرانيان مسلمان نيز بوده است .
عدالت ، صداقت ، برکت ، پيمان داري، فره و التفات الهي، بنيان گذاري آرمانشهر، ويژگيهايي است که در اين پژوهش مقايسه شده و کشتي نوح نمادي از شهر آرماني است که در برخـي از شاخصه هاي اسطوره اي با سياوشگرد وجوهي مشترک دارند.
جستار کنوني ضمن اينکه در نوع خـود، اولـين مقايسـه اي اسـت کـه در هـيچ منبـع تاريخي از آن ياد نشده ، برخلاف پژوهش هاي ديگر با مراجعه به متن اصـلي متـون عهـد عتيق و شاهنامه و بدون همسان انگاري و يا هم زمان انگاري شخصيت هـا، مقايسـه اي بـين دو شخصيت اسطوره اي و تاريخي با محوريت انسان آرماني و انسـان کامـل در دو مـتن متفاوت انجام داده است ؛ به عبـارت ديگـر برخـي از معيارهـاي انسـان آرمـاني در متنـي حماسه ايـ اسطوره اي با معيارهاي انسان کامل در متني دينيتاريخي مقايسه شده است .