چکیده:
جاده هراز در استان مازندران همواره در معرض خطر ریزش قطعات و بلوکهای سنگ قرار دارد. با توجه به اهمیت این جاده لازم است مناطق مستعد ریزش با بهرهگیری از مدلهای مناسب شناسایی و پهنهبندی شود. برای این منظور نخست نقشهی پراکنش ریزش در منطقه با استفاده از عکسهای هوایی و مطالعات میدانی تهیه شد. سپس نقشههای عوامل مؤثر شامل ارتفاع، شیب، جهت دامنه، جنس زمین، فاصله از گسل، فاصله از جاده و تراکم پوشش گیاهی و کاربری در محیط ArcGIS رقومی شد. در مرحلهی بعد، فراوانی ریزش موجود در هر طبقه از عوامل، با همپوشانی نقشهی پراکنش ریزش محاسبه شد و پهنهبندی خطر ریزش در منطقه با استفاده از مدلهای نسبت فراوانی و ارزش اطلاعات انجام گرفت. نتایج نشان داد که طبقه ارتفاعی1200-800 متر، شیب بالاتر از 85 درصد، جهت دامنهی غربی، جنس سنگ آهک و مارن، فاصله کمتر از 500 متری گسلها و 300 متری جاده و پوشش مرتع فقیر، بیشترین حساسیت را نسبت به ریزش دارند. همچنین ارزیابی مدلها با استفاده از شاخص ریزش نشان داد که مدل ارزش اطلاعات برای پهنهبندی خطر در منطقه مناسبتر است.
خلاصه ماشینی:
همچنین ارزیابی مدلها با استفاده از شاخص ریزش نشان داد که مدل ارزش اطلاعات برای پهنهبندی خطر در منطقه مناسبتر است.
هدف از این تحقیق، ارزیابی عوامل مؤثر بر ریزش و مقایسه نتایج بهدست آمده از مدل نسبت فراوانی با مدل ارزش اطلاعات در پهنهبندی خطر ریزش در منطقه مورد مطالعه است.
روش تحقیق در اين تحقيق برای تعیین مناطق مستعد ریزش و پهنهبندی منطقه از مدلهای نسبت فراوانی و ارزش اطلاعات استفاده شده است.
برای اجرای این مدلها در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و پهنهبندی منطقه، نخست نقشهی پراکنش ریزش در منطقه با استفاده از تصاویر ماهوارهای و بازدیدهای میدانی و ثبت موقعیت ریزشها با GPS تهیه شد.
(به تصوير صفحه مراجعه شود) شکل 4- نقشه پهنهبندی خطر ریزش با استفاده از مدل ارزش اطلاعات ارزیابی مدلها در این تحقیق با استفاده از نقشهی پراکنش ریزشهای منطقه به ارزیابی دقت نتایج و مقایسهی مدلهای پهنهبندی اقدام شد.
همچنین شکلهای 3 و 4 بهترتیب نقشههاي پهنهبندی خطر ریزش در منطقه را با استفاده از مدلهای نسبت فراوانی (رابطه 1 و 2) و ارزش اطلاعات (رابطه 3) نشان ميدهد.
نتایج نقشهی پهنهبندی خطر ریزش در منطقه با استفاده از مدلهای نسبت فراوانی و ارزش اطلاعات نشان داد که طبقه ارتفاعی 800 -1200 متر، شیب بالاتر از 85 درصد، جهت دامنهی غربی، جنس سنگآهک و مارن، فاصلهی کمتر از 500 متری گسلها، فاصلهی 150 -300 متری از جاده و پوشش گیاهی متوسط، ضریب فراوانی بالاتری دارد و در نتیجه بیشتر از طبقههای دیگر عوامل مؤثر بوده، نسبت به ریزش حساسیت بیشتری دارد.