چکیده:
دشت سر از مهمترین واحدهای ژئومورفولوژی محسوب شده و شناسایی و طبقه بندی آنها از اهمیت زیادی در تهیه نقشه ژئومورفولوژی برخوردار است، بطورکلی واحد دشت سر به سه تیپ؛ دست سر فرسایشی، آپانداژ و پوشیده تقسیم میشود. رویکرد غالب در شناسایی انواع دشت سر مبتنی بر تفسیر بصری از روی دادههای هوایی و ماهوارهای است که دارای سرعت کم و وابسته به دانش مفسر است. امروزه رویکرد ژئومورفومتری که بر مبنای سنجش و اندازهگیری اشکال ژئومورفولوژی است میتواند در شناسایی لندفرمها کمک نماید. در این تحقیق بر اساس رویکرد ژئومورفومتری و با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی ASTERGDEM، شاخصهای انحناء و شاخص RTP انواع دشت سر در منطقه اشکذر یزد شناسایی و استخراج شده است. نتایج نشان میدهد شاخصهای ژئومورفومتری شامل: انحنای پروفیل، انحنای پلانیمتریک، انحنای طولی و انحنای کلی به دلیل میزان اختلاف میانگینهای محاسبه شده قدرت تفکیک پذیری مناسبی برای تفکیک تیپهای مختلف دشت سر از یکدیگر دارند و میتوان با استفاده از این پارامترها به تفکیک واحدهای دشت سر پرداخت و در بین آنها پارامتر انحنای پلانیمتریک و پروفیل و شاخص RTP دقت بیشتری در تفکیک واحدهای دشت سر دارند.
Pediments are one of the most important natural formations whose identification and classification helps to make geomorphological maps. In general, pediments are divided into three types: eroded, mantled, and covered. The dominant approach in identifying types of plains is the visual interpretation of low-velocity aerial and satellite data and dependency on the interpreter's background knowledge. Nowadays, a geomorphometric approach based on measuring geomorphological forms can help to identify landforms. In this research, based on the geomorphometric approach and using the ASTERGDEM digital elevation model, the curvature indices and the RTP index of various plains in Ashkezar area of Yazd are identified and extracted. The results show that the geomorphometric indices including profile curvature, planimetric curvature, longitudinal curvature and general curvature have a good resolution to differentiate the different types of plains from one another. Due to the differences among the calculated mean values for the mentioned parameters, it is possible to classify pediments. Of the parameters studied, In addition, the profile and planimetric curvatures and the RTP index the most accurate parameters for the classification of pediments.
خلاصه ماشینی:
نتايج نشان مي دهد شاخص هاي ژئومورفومتري شامل : انحناي پروفيل ، انحناي پلانيمتريک ، انحناي طولي و انحناي کلي به دليل ميزان اختلاف ميانگين هاي محاسبه شده قدرت تفکيک پذيري مناسبي براي تفکيک تيپ هاي مختلف دشت سر از يکديگر دارند و مي توان با استفاده از اين پارامترها به تفکيک واحد هاي دشت سر پرداخت و در بين آنها پارامتر انحناي پلانيمتريک و پروفيل و شاخص RTPدقت بيشتري در تفکيک واحدهاي دشت سر دارند.
تازه و همکاران (١٣٩٣) مهم ترين پارامتر هاي گرانولومتري سنگ فرش بيابان در رابطه با تفکيک تيپ هاي مختلف دشت سر خضر آباد مورد بررسي قرار داده است و تعداد ١٢٤ نمونه از سنگ فرش هاي مناطق بياباني در قالب تيپ دشت سر لخت ، آپانداژ و پوشيده واقع در منطقه نمونه برداري و آزمايشات دانه بندي بر روي آنها انجام گرفت که نتايج منحني دانه بندي و محاسبه اين شاخص ها در تمام ١٢٤ نقطه نشان داد شاخص هاي قطر ٢٠% ، قطر٢٥% و قطر ٥٠%، کارايي بيشتري را نسبت به بقيه قطر ها در تفکيک تيپ هاي مختلف دشت سر بر اساس وضعيت دانه بندي سنگ فرش از خود نشان مي دهد.
1 Jenness (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ١- موقعيت منطقه مورد مطالعه داده ها و روش ها به منظور استخراج شاخص هاي ژئومورفومتريک منطقه جنوب غرب اشکذر از مدل رقومي ارتفاع srtm منطقه با قدرت تفکيک اسمي ٣٠ متر- استفاده گرديده است در واقع ژئومورفومتري، علم کمي سازي عوارض توپوگرافي ، با تمرکز بر استخراج پارامترهاي عوارض سطح زمين براساس مدل رقومي ارتفاعي مي باشد.
Tazeh, Mehdi; Gholamreza Zahhtabian, Hasan Ahmadi, Ali Akbar Nazari Samani, Amir Hooshang Ehsani )2013(.