چکیده:
سقوط حکومت پهلوی درپی انقلاب اسلامی ایران در دهههای پایانی قرن بیستم از مهمترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران و جهان است. انقلاب اسلامی از همان روزهای آغازین موردتوجه بسیاری از تحلیلگران حوزههای سیاسی، اقتصادی، جامعه شناسی و روانشناسی بوده و حتی تاریخنگاری نیز از این رویداد بینصیب نماند.
پیدایش فضای آزاد و طرح موضوعات جدید برای مورخان در اثر سقوط حکومت پهلوی و میل برخی از بازیگران و شاهدان در این رویداد برای ثبت و ضبط دادههای خود، انگیزهای در مورخان و مؤسسات برای تحلیل و بررسی انقلاب اسلامی با تکیه بر تاریخ شفاهی بوجود آورد. پژوهشگاههای بسیاری در بیرون از مرزهای ایران و سالها بعد در داخل ایران برای گردآوری خاطرات شخصیتهای عصر پهلوی و فعالان انقلابی همت گماردند. بدینروی آثار تاریخی متفاوتی با نگرشهای مختلفی در داخل و خارج از کشور پدید آمد.
یکی از این مراکز طراح و مجری برنامه تاریخ شفاهی، بنیاد مطالعات ایران است. پس از انقلاب اسلامی وجود حمایتهای مالی خاندان پهلوی، کمکهای فنی دانشگاههای غربی و از همه مهمتر دسترسی آسان به رجال عصر پهلوی بنیاد را برآن داشت که در زمینه گردآوری تاریخ شفاهی عصر پهلوی تلاش نمایند. این مقاله میکوشد به روش تاریخی - تحلیلی با تکیه بر متون تاریخ شفاهی بنیاد، به نقد و بررسی و تحلیل ساختاری، محتوایی و تئوریک آن بپردازد و در فحوای متون، روایت دیگری از دلایل سقوط حکومت پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی در خاطرات کارگزاران عصر پهلوی بجوید.
The collapse of the Pahlavi regime in the wake of the Islamic Revolution in the late decades of the twentieth century is one of the most significant events in contemporary Iranian and world history. From the earliest days, the Islamic Revolution has attracted the attention of many analysts in the fields of politics, economics, sociology, and psychology, and even historiography has not been deprived from portion. As the Pahlavi regime collapsed, emerged an open space and new issues for historians and the desire of some actors and witnesses to record their data provided an impetus for historians and institutions to analyze and examine the Islamic Revolution based on oral history. Many scholars outside of Iran and many years later inside Iran sought to collect memories of Pahlavi-era personalities and revolutionary activists. Therefore, different historical works with different attitudes emerged at home and abroad. One of the centers for designing and implementing the Oral History Program is the Foundation for Iranian Studies. After the Islamic Revolution, the financial support of the Pahlavi dynasty, the technical assistance of Western universities and, most importantly, the easy access to the Pahlavi era's men, led the Foundation to work on collecting oral history of the Pahlavi era. This article attempts to critically analyze its structural, content, and theoretical analysis based on the Foundation's oral history texts, and in the context of the texts, another account of the reasons for the fall of the Pahlavi government and the victory of the Islamic Revolution in Pahlavi era brokers.
خلاصه ماشینی:
پیدایش فضای آزاد و طرح موضوعات جدید برای مورخان در اثر سقوط حکومت پهلوی و میل برخی از بازیگران و شاهدان در این رویداد برای ثبت و ضبط دادههای خود، انگیزهای در مورخان و مؤسسات برای تحلیل و بررسی انقلاب اسلامی با تکیه بر تاریخ شفاهی بوجود آورد.
این مقاله میکوشد به روش تاریخی - تحلیلی با تکیه بر متون تاریخ شفاهی بنیاد، به نقد و بررسی و تحلیل ساختاری، محتوایی و تئوریک آن بپردازد و در فحوای متون، روایت دیگری از دلایل سقوط حکومت پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی در خاطرات کارگزاران عصر پهلوی بجوید.
در این پژوهش کوشش شده است با روش تاریخی-تحلیلی و تکیه بر متون تاریخ شفاهی بنیاد به بررسی و تحلیل ساختاری، محتوایی و تئوریک آن پرداخته شود و روند شکلگیری برنامه تاریخ شفاهی بنیاد، نحوه عملکرد آنان در جمعآوری خاطرات و علل سقوط حکومت پهلوی و وقوع انقلاب اسلامی در فحوای خاطرات رجال عصر پهلوی موردبررسی قرار گیرد.
قصور برخی از شخصیتهای سیاسی - اداری برخی از راویان برنامه تاریخ شفاهی میکوشند که به گونهای روایت کنند که کمترین نسبتی با وقوع انقلاب و سقوط رژیم پهلوی داشته باشند و از سوی دیگر چهره یا چهرههایی را به عنوان مقصر اصلی در این واقعه معرفی نمایند.
مقصود آشکار بنیاد در برنامه تاریخ شفاهی این بود که با مصاحبه با کارگزاران پهلوی درعرصههای صنعت، تجارت، مدیریت، انرژی، فرهنگ و ارتش چهره مترقی و توسعه یافتهای از آن حکومت ارائه دهند و در ضرورت وقوع انقلاب ایجاد تردید نمایند.