چکیده:
منطقه چابهار به دلایل جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی دارای ماهیتی استراتژیک برای تحرک و توسعه نیمه شرقی کشور و در نتیجه کل ایران، برای کشورهای همجوار در منطقه و حتی برای ارتباطات اقتصادی جهانی است. هدف اصلی این مقاله عبارت است از برنامهریزی و سازماندهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران در راستای ارائهی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران؛ مطالعهی موردی چابهار. سؤال اصلی این مقاله این است که برنامهریزی و سازماندهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران بایستی دارای چه ویژگیها و مختصاتی باشد که بتوان از آن به عنوان مدلی برای همه مناطق این منطقه و از جمله چابهار بهره گرفت؟ علاوه بر این سؤال اصلی سایر سؤالات فرعی این مقاله عبارتاند از: سازماندهی فضا دارای چه تاریخچهای است؟ چه نظریاتی در خصوص سازماندهی فضا ارائه گردیده است؟ این مقاله با استفاده از مدل سوآت به منظور دستهبندی عوامل سیاسی، امنیتی و اقتصادی درونی و بیرونی مهم و اثرگذار در برنامهریزی و سازماندهی فضا در منطقه مکران و شناسایی تواناییها، کاستیها، فرصتها و تهدیدات چابهار در راستای ارائهی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران انجام شده است و برای سنجش وزن سنجهها از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) استفاده شده است. نتایج این مقاله نشان میدهد که اولین و بهترین استراتژی مطلوب برای مدیریت و برنامهریزی فضای سیاسی، امنیتی و اقتصادی در منطقه مکران و چابهار استراتژیهای تدافعی است. هدف از این استراتژی، کم کردن نقاط ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدات ناشی از محیط خارجی است. این راهبرد مربوط به وضعیت خارجی منطقه مکران و چابهار است و نقاط مثبت (فرصتهای) آن را در ارتباط با بیرون ارزیابی میکند. این راهبرد براساس توانمندیهای منطقه مکران و چابهار در مقابل تهدیدات بنا شده است و هدف آن افزایش توانمندیهای موجود و کاهش تهدیدات است.
The main question of this article is that Planning and organizing political, security and economic space in the region of Makran what features and specifics should be which can be used as a model for all areas of the region, including Chabahar? The results of this article show that the region has an exceptional position in terms of communication status. The coastal strip of the Chabahar district is on the same side with the coastal strip of Hormozgan and the north of the Persian Gulf, and on the other side of Pakistan's coastal strip and Karachi. This area is coming by the Sea of Oman, the Gulf of Aden and the Suez Canal, to the Mediterranean Sea and Europe, by the Indian Ocean to Africa and the Nose of Hope (and also the Mediterranean) as well as the Atlantic and the Americas. Also on national security, strategic position of Chabahar ahat on the one hand is due to its location at the entrance to the Oman Sea and Persian Gulf and, on the other hand, having oriental estuaries as well as its harbor because of its proximity to the Indian subcontinent and its natural ability to play the role of covering the Gulf ports in terms of controlling the Strait of Hormuz and its nobility on the southern shores of the Oman Sea, have given Possibility of strict control over the military lines in the Indian Ocean and the Strait of Bab Al-Hamad to the area. Due to the political situation in the region also, the border province of Sistan and Baluchistan, in terms of its neighbors with both Pakistan and Afghanistan and also on the margin of free waters of the Oman Sea has enjoyed strategically and politically sensitive.
خلاصه ماشینی:
برنامه ریزی و سازماندهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران در راستای ارائه ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران؛ مطالعه ی موردی چابهار تاریخ دریافت مقاله : ٩٦/٠٦/٢٧ تاریخ پذیرش نهایی مقاله :٩٦/١٢/١٨ ازیر بلوچ (دانش آموخته دکترای جغرافیای سیاسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران ) حیدر لطفی * (دانشیار گروه جغرافیا، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران) چکیده: منطقه چابهار به دلایل جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی دارای ماهیتی استراتژیک برای تحرک و توسعه نیمه شرقی کشور و در نتیجه کل ایران، برای کشورهای هم جوار در منطقه و حتی برای ارتباطات اقتصادی جهانی است .
هدف اصلی این مقاله عبارت است از برنامه ریزی و سازماندهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران در راستای ارائه ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران؛ مطالعه ی موردی چابهار.
هدف اصلی این مقاله عبارت است از برنامه ریزی و سازماندهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران در راستای ارائه ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران؛ مطالعه ی موردی چابهار.
به همین دلیل در ادبیات برنامه ریزی اغلب از برنامه ریزی فضایی به عنوان مکمل برنامه ریزی منطقه ای١ یاد میشود با این تفاوت که از دیدگاه نظری، فضا یک نظام (سیستم ) باز و پویا است و بر خلاف منطقه دارای حد و مرزی نیست ؛ بنابراین برنامه ریزی فضایی تلاشی است در جهت تعیین و تخصیص منابع به بخش مکانها و مناطق ، به نحوی که سرمایه گذاری بخشی، بیشترین منافع اجتماعی را داشته باشد، فعالیت های تولیدی و امکانات منطقه در دسترس تمام افراد نیازمند آنها قرار گیرد و تفاوت سطوح درآمد را کاهش دهد و نوعی ساختار فضایی را ایجاد کند که یارای تحقق برنامه های توسعه منطقه ای باشد(همان، ١٣٨٨: ١٤).