چکیده:
فرمالیستهایی چون شکلوفسکی در بررسی اثر دیدگاه فرامتنی را به کناری مینهند و باتوجهبه خود متن و عناصر و مؤلفههای درونمتنی به ادبیت متن دست مییابند و کمتر به تَسری عوامل فرامتنی به متن توجه دارند. اینان ویژگی «شگفتی» را در زبان ادبی قائلاند و به نگاه متفاوت به امور عادی باور دارند و در این مسیر، انواع هنجارگریزی را باعث آشناییزدایی میدانند. پرویز شاپور، علاوهبر نگاه متفاوتش به ژانر طنز، که منتهی به خلق نوع جدیدی بهنام کاریکلماتور شده، در کاریکلماتورهایش از برخی شگردهای آشناییزدایی بهویژه هنجارگریزی معنایی بهره برده است تا زبانش همچون ژانرش غیرتکراری، تازه، و نو بنمایاند. با استفاده از شگردهایی چون تناقض، تشخیص، تشبیه، استعاره، دلالت چندگانۀ واژگانی، حسن تعلیل، حسآمیزی، و وارانگی سعی داشته است تا جلوهای تازه از دنیا را به خوانندگان بنمایاند و در این راه نگاه جاندار او به طبیعت و درپی آن درهمآمیختن امور عینی و ذهنی غبار عادت از این شگردها زدوده و جان دوبارهای به امور مألوف بخشیده است. در این پژوهش، مطابق با مفاهیمی که ذکر میشود، به بررسی کاریکلماتورهای کتاب به نگاهم خوش آمدی پرویز شاپور پرداخته می شود تا با بررسی دقیق پرده از راز و رمز نگاه و بیان ساده اما جالب اذهان این کاریکلماتورنویس برداشته شود.
The formalists like Shklovsky for reviewing of a writing put the hypertext view aside, and by considering the text and intra-text components reach to the literary sides of text; and they pay less attention to entrance of hypertext components to text. They catch attention to the specialty of "wonder" in literary language of ordinary affairs. Moreover, in this way they know different types of deviations as the cause of defamiliarization. ParvizShapour in addition to his different look at comedy which ended to a new genre under the name cari-kalmator, he uses some methods of defamiliarization, especially semantic deviation, to show his language non-repetitive the same as his genre. In this research, according to the concepts to be mentioned, we reviewed the caricatures of Pervez Shapur's book "welcomed to my sight", in order to find out with careful examination the mystery of simple but interesting statements of this cari-kalmator writer.
خلاصه ماشینی:
١ هنجارگریزی معنایی در این نوع هنجارگریزی ، «سطح معنایی واژه ها تغییر می کند و این امـر از آن جـا ناشـی می شود که واژه محدود اما معانی نامحدود است یا آن که ممکن است برحسب نرم زبانی امروز واژه ای در گذشته معنای دیگری داشته ، اما امروزه تغییر کرده است » (شهسـواری ١٣٩٥: ٢٦)؛ به عبارتی ، بررسی نقش شـگردهای ادبـی چـون حـس آمیـزی ، تشـخیص ، تناقض در آشنایی زدایی و برجسته سازی متن ذیل این قسمت قرار می گیرد؛ «چراکـه در همۀ این موارد، به اصطلاح علمای علم بلاغت ، لفظ در غیرموضوع لـه بـه کـار مـی رود» (صفوی ١٣٩٠: ٤٨٤).
٢. پیشینۀ تحقیق در ایران ، استادان صاحب نظری چون شمیسا، شفیعی کدکنی ، پورنامداریان ، و صفوی دربارٔە هنجارگریزی و عوامل آشنایی زدایی نظرها و بحث های روشنی ارائه داده اند، اما از مهم ترین آثاری که به کاریکلماتور پرداخته است می توان به موارد ذیل اشاره کرد: ـ طالبیان ، یحیی و فاطمـۀ تسـلیم جهرمـی (١٣٩١)، کاریکلمـاتور در گسـترٔە ادبیـات فارسی، تهران : ناشرِ تخصصی شعر؛ ـ علی پورآستانه ، لیلا و علی صفایی (١٣٩٣)، «آمیختگی شطح بـا کاریکلمـاتور در نثـر احمد عزیزی »، کاوش نامۀ زبان و ادبیات فارسی، س ١٥، ش ٢٨؛ ـ ترکمـان بارانــدوزی ، وجیهـه و ترانــۀ جهانـدار (١٣٩٢)، «انـواع آشـنایی زدایــی در کاریکلماتور با تکیه بر آثار پرویز شاپور»، س ٣، ش ٩.