چکیده:
عبدالحسین وجدانی یکی از نویسندگان برجسته ایران، در داستان هایش به تحولات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی انسان معاصر نظر دارد. در آثار وی به راحتی می توان نمودهای فراوانی از فرهنگ، هویت، اخلاق، مردم داری، مذهب و... را که مطابق با سرشت مردم ایران زمین است، مشاهده کرد. داستان «خسرو» سومین داستان از مجموعه داستان «عموغلام» تنها مجموعه داستانی وجدانی است. این داستان از زبان اول شخص نقل می شود، اما شخصیت راوی در مقابل شخصیت اصلی داستان یعنی خسرو، رنگ می بازد. راوی که در دوران تحصیلات ابتدایی با خسرو هم کلاس بوده، روزی او را در خیابان می بیند؛ «شیره تریاک، آن شیر بی باک را چون اسکلتی وحشتناک ساخته بود.» آن گاه خاطرات دوران جوانی او را بازگو می کند و در لفافه داستان، درون مایه این اثر را که طرح یکی از مشکلات فرهنگی - اجتماعی عصر ما و آثار مخرب و زیان بار اعتیاد است، به میان می آورد و در پایان توصیه می کند که از همنشین بد باید دوری کرد. از آن جا که داستان، منعکس کننده مسائل مهم اجتماعی در هر دوره و زمان است، این پژوهش به روش توصیفی و تحلیل محتوا «داستان خسرو» نوشته عبدالحسین وجدانی را مورد تجزیه و تحلیل و نقد قرار داده و با بررسی ساختار این اثر، ویژگی ها و ظرافت های زبانی آن و نیز شگردهای خاص نویسنده برای ادای مقصود خود را بیان کرده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که وجدانی با استفاده از ظرفیت های ادبی و شگردهای زبانی مانند تشبیه، کنایه، طنز، اصطلاحات عامیانه و... توانسته است خواننده داستان را با خود همراه و پیام نهایی (تاثیر همنشین بد) را به او القا کند.
خلاصه ماشینی:
از آنجا که داستان، منعکسکنندۀ مسائل مهم اجتماعی در هر دوره و زمان است، این پژوهش به روش توصیفی و تحلیل محتوا «داستان خسرو» نوشتۀ عبدالحسین وجدانی را مورد تجزیه و تحلیل و نقد قرار داده و با بررسی ساختار این اثر، ویژگیها و ظرافتهای زبانی آن و نیز شگردهای خاص نویسنده برای ادای مقصود خود را بیان کرده است.
نویسنده در داستان خاطرة «خسرو» از مجموعة عموغلام (1348) به تأثیر تربیت صحیح خانوادگی و تأثیر همنشینی با نااهلان میپردازد؛ گویا وجدانی این سخن سعدی: «پسر نوح با بدان بنشست / خاندان نبوتش گم شد» (سعدی، 1378، باب اول، حکایت چهارم) را مد نظر داشته است.
» (همان: 48) محتوا و درونمایۀ داستان با توجه به عنصر درونمایه در این داستان، نویسنده سعی دارد یکی از مشکلات فرهنگی و اجتماعی آن عصر و آثار مخرب و زیانبار آن را در قالب داستان بیـان کنـد.
. » (همان: 40) شگردهای زبانی نویسنده در داستان خسرو از شاخصــههــای زبــانی داســتان خسرو، اســتفادۀ شایســته و مناســب از تشــبیهات، ضربالمثلها، کنایات و اصطلاحات عامیانه و حتی آوردن ابیات متناسب با متن و کـاملا ملـی است که در گفتوگوی اشخاص برای شناخت بیشتر شخصیتها و ملمـوس کـردن رخـدادها گنجانده شدهاست.
(همان: 46) یکی دیگر از شگردهای مطرح عبدالحسین وجدانی در داستان خسرو، «نقد بعد از نقل» است.
Analysis of structural features and linguistic techniques "Khosrow's Story" by Abdolhossein Vojdani Hamzeh Mohammadi Dahcheshmeh<FootNote No="22" Text=" Lecturer of Payam Noor University Branch .