چکیده:
یکی از بحران های قرن بیست و یکم مسئله تخریب زیستبوم است که در نتیجه استفاده نادرست جوامع بشری از آن رخ می دهد. هر زیستبوم از طریق ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و بوم شناختی و بر اساس تحلیل بوم شناختی مراتع نیز توان بومشناختی آن مشخص می شود. بنابراین، هدف تحقیق حاضر بررسی پایداری بوم شناختی سامان های عرفی عشایر شاهسون در مراتع ییلاقی سبلان در جنوب شهرستان مشگین شهر اردبیل بود. برای اندازه گیری و ارزیابی پایداری بوم شناختی، ده شاخص انتخاب شد. به منظور تعیین رابطه پایداری با سامان های عرفی از تحلیل واریانس و برای مقایسه میانگین ها، از آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان پایداری بومشناختی در 33 درصد یورت ها کمتر و در پنجاه درصد آنها بیشتر از حد متوسط است؛ همچنین، عواملی مانند تعدد دام و بهره بردار بر وضعیت پایداری مراتع موثرند، که مقایسه میانگین امتیازات با آزمون دانکن این نتایج را تایید می کند.
Degradation of ecosystem is one of the crises of the twenty-first century, occurring as a result of human intervention. Each ecosystem is characterized by its economic, social and ecological structures. Consequently, the ecosystem's ecological potential is characterized based on the ecological analysis of ecosystems. The purpose of this study was to investigate the ecological sustainability of allotments, utilized by Shahsavan nomads in summer rangelands of the Sabalan Mountain in south of Meshginshahr County, Ardabil province. Ten indicators were chosen to measure and evaluate the ecological sustainability. To determine the relationship between sustainability and conventional systems, analysis of variance and for comparing the means, Duncan test were used. The results showed that the ecological sustainability in 33 percent of the allotments was lower and in 50 percent of them was higher than an average of 26-34; in addition, the factors such as numerous livestock and operators had impacts on the sustainability of the pastures. These results were confirmed by comparing the average scores with the Duncan test.
خلاصه ماشینی:
سنجش پايداري بوم شناختي در مراتع ييلاقي: مطالعة موردي چهار سامان عرفي عشاير شاهسون مشگين شهر عسگر حسين زاده، قدرتاله حيدري، مهدي معمري، و مريم مولايي * تاريخ دريافت : ١٣٩٦/٩/٥ تاريخ پذيرش : ١٣٩٧/٥/٢٠ چکيده يکي از بحرانهاي قرن بيست و يکم مسئله تخريب زيست بوم است کـه در نتيجـه اسـتفاده نادرسـت جوامع بشري از آن رخ مي دهد.
مکگراناهان و کيرکمن (١٨)، در زمينه مديريت مرتـع (بـا تأکيـد بـر مراتـع چنـدمنظوره)، پژوهشي در آفريقاي جنوبي انجام دادند و اعلام کردند که با توجه بـه تغييـرات اقليمـي ، از عوامل مهم تخريب مراتع عبارتاند از: رقابت در چرا، بوته کني و قطع درختان؛ و از اين رو، طراحي و اجراي يک الگـوي مـديريتي بـومشـناختي چنـدمنظوره (اقتصـادي- اجتمـاعي - بومشناختي ) ضروري است .
هدف تحقيق حاضر تدوين و اعتبارسنجي شاخص هاي پايداري بـومشـناختي در چهـار سامان عرفي مراتع ييلاقي سبلان بود تا با مقايسه و ارزيابي وضعيت پايـداري بـومشـناختي اين سامانهاي عرفي ، بتوان با هدفگذاري، برنامه ريـزي و مـديريت آنهـا، در راسـتاي بـالا بردن کيفيت زندگي عشاير و بهبـود وضـعيت ايـن مراتـع و جلـوگيري از تخريـب آنهـا و همچنين ، پايداري اين سامانهاي عرفي گام برداشت .
Determination of rangeland health attributes by ecological indicators, a new viewpoint in range assessment.
Effects of beneficiaries' social issues on rangeland ecological sustainability (case study: Shahsavan nomads of Meshginshahr city).
Explanation of economic sustainability assessment indices in pastoral units of summer rangelands: a case study of summer rangelands of Sahand, Maragheh County of Iran.