چکیده:
یکی از مسائل اساسی زندگی انسان اسلامتی است که دارای ابعاد زیستی روانی اجتماعی است. که بعداجتماعی
آن اشاره به هنجارهای اجتماعی» طبقه اجتماعی و قومیت دارد. از نظر روانشناسان فرهنگ به عنوان یک عامل
اثرگذار بر شخصیت و سلامت. دارای دو بعد عینی و ذهنی است که بعد ذهنی آن هنجارهاء آداب و رسوم و باورها را
در بر میگیرد. مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش فرهنگ در سلامت در قوم لّر استان چهارمحال و بختیاری انجام
گرفت. برای جمع آوری اطلاعات از دو روش اسنادی کتابخانه ای و مصاحبه با افراد محلی و مراقبان بهداشتی
استفاده شد. موضوعاتی که مورد بررسی قرار گرفتند عبارتند از: رفتاوهای مخاطره آمیز و یمحافظ سلامت. دسترسی
به سیستم های بهداشتی» سبک های ازدواج اثرگذار بر سلامت» سطوح باروری» نقش باورهای فرهنگی در تبعیت از
درمان». ضرب المثل های مرتبط با سلامت و نامگذاری های محلی مرتبط با سلامت. رفتارهای مخاطره آمیز سلامت
که در قوم مذکور وجود داشته؛ انتقال مواد مخدر (تریاک) به مجالس و مراسمات عروسی و عزا؛ نزاع های دسته
جمعی و استفاده از سلاح, خوردن چای داغء تیغ زدن به ران بچه تازه متولد شده بر اساس این باور که خون کثیف
وی میرود و از امراض جلوگیری میکند و شجاع میشود. در رابطه با رفتارهای محافظ سلامت سطح حمایت
اجتماعی در آنها بالا می باشد و تحرک و فعالیت جسمانی جزء طبیعت زندگی عشایری است. وقتی دسترسی به
سیستم های بهداشتی نباشد یا ضعیف باشد از گیاهان محلی و درمانگران محلی استفاده می نمایند از نظر ابوعلی
سینا گیاهان هر منطقه با امراض آن منطقه سازگار می باشند. در بین قوم لر سبک های ازدواج گوناگونی از جمله
ناف برون» خون بس» کا به گا و فامیلی وجود دارد که همه آنها بر سلامت تاثیر دارند و ازدواج فامیلی دارای فراوانی
بیشتری نسبت به بقیه می باشد که ارتباط آن با مشکلات ژنتیکی و عقب ماندگیهای ذهنی مشخص شده است. از
نظر سطوح باروری» سطح باروری آنها بالا (۳ نفر به بالا) می باشد. باورهای فرهنگی در بین آنها بر تبعیت از درمان
اثرگذار بود نمونه آن تجویز آمپول های آتشین که بدن را داغ می کند تبعیت از درمان را بالا می برد. در بین آنها
ضرب المثل ها و نامگذاری های هست به اصطلاح که با مفاهیم مرتبط با سلامت مثل استقامت و تاب آوری مرتبط
هستند. بطور کلی می توان گفت که فرهنگ نرم افزار زندگی است و بدون فرهنگ نمی توان زندگی کرد و چنانچه
مراقبان بهداشتی که اکثرا غیر بومی هستند به باورهای فرهنگی مرتبط با سلامت توجه نمایند و شبکه بهداشت آنها
را در این خصوص توجیه نماید موانع درمان کاهش و تبعیت از درمان بالا می رود.
خلاصه ماشینی:
مروري بر نقش فرهنگ در سلامت (مطالعه موردي: قوم لر در استان چهارمحال و بختياري) ابوطالب سعيدي ابواسحقي دانشجوي دکتري روانشناسي سلامت دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف آباد چکيده يکي از مسائل اساسي زندگي انسان سلامتي است که داراي ابعاد زيستي – رواني – اجتماعي است ، که بعد اجتماعي آن اشاره به هنجارهاي اجتماعي، طبقه اجتماعي و قوميت دارد.
از ديدگاه فالو (٢٠٠٣) هر فرهنگي داراي ديدگاه ها و رفتارها و عقايد خاصي است که نه تنها شيوه زندگي و نقش و جهان بيني را تحت تأثير قرار مي دهد بلکه روي سلامتي و بيماري افراد جامعه تأثير مي گذارد (محمدي، ١٣٨٦) قوم لر يکي از اقوام استان چهارمحال و بختياري مي باشد که داراي آئين و فرهنگ خاص خود مي باشد.
در بعضي از پژوهش ها موردي به يک يا چند متغيير اشاره شده است به عنوان نمونه در پژوهشي تحت عنوان بررسي فراواني و نوع حوادث عشاير استان چهارمحال و بختياري نشان داده شده که بخش عمده اي از علت مرگ و مير و مشکلات سلامتي در استان به خاطر حوادث مي باشد؛ در مطالعات انجام گرفته در مورد بهداشت جامعه عشايري مشخص شد که در مقايسه با طرح کشوري سلامت و بيماري در وضعيت نامناسبي قرار دارند (شهبازي و همکاران ).
بنابراين با توجه به نقش فرهنگ در سلامت و بيماري ضروري است مراقبان بهداشتي با آداب و رسوم فرهنگ هاي مختلف آشنا باشند زيرا اين موضوع ميتواند به رفع موانع درمان و بالا بردن تبعيت از درمان کمک کننده باشد (محمدي، احمدي و ملکي، ١٣٨٦).