چکیده:
خدمات فرهنگی بهعنوان بخشی از خدمات اجتماعی و بر اساس تجربۀ داخلی و خارجی از نظر تأثیر آن بر جامعه، نشاندهندۀ عنصری درخور توجه از توسعۀ ملی است. در این مطالعه وضعیت خدمات فرهنگی تاجیکستان با شاخصهای مربوط به فضاهای فرهنگی و هنری و میزان دسترسی به آنها بررسی میشود. مقایسۀ رشد یک دورۀ زمانی و چگونگی تغییرها در ارائۀ خدمات فرهنگی به شناخت بهتری از مدیریت خدمات فرهنگی در تاجیکستان کمک میکند. میزان دسترسی، بهرهبرداری و کیفیت ارائۀ خدمات و فعالیتهای فرهنگی و هنری با توجه به نیازهای جامعه و نیز استانداردهای مدنظر در این مورد نقش مهمی ایفا میکند. در تاجیکستان چند نوع فعالیت و خدمت فرهنگی وجود دارد که بهعنوان شاخصهای ارزیابی میزان و کیفیت رشد و توسعۀ آنها متأثر از شیوۀ مدیریت فرهنگی و نحوۀ ارائۀ آنها است از جمله: کتابخانههای عمومی، مجتمعهای فرهنگی و هنری، سالنهای سینما، سالنهای تئاتر، نمایش و موسیقی، موزهها و چاپ کتاب، مجله و روزنامه. این نوشتار تلاش دارد تا با بررسی این شاخصها در نهایت برای ارتقا و توسعه با توجه به نگاه ملی و بینالمللی و چالشهای پیشرو راهکارهایی پیشنهاد دهد. روش تحقیق مبتنی است بر مشاهدۀ بخشهایی از فعالیتهای فرهنگی و هنری، بررسی دادههای منابع رسمی، انجام مصاحبه با کارشناسان. این مطالعه بیانگر آن است که عملکرد دستگاه فرهنگی و هنری تاجیکستان پاسخی اندک به نیاز امروز جامعه است.
خلاصه ماشینی:
در تاجيکستان چند نوع فعاليت و خـدمت فرهنگـي وجـود دارد کـه به عنوان شاخص هاي ارزيابي ميزان و کيفيت رشد و توسعۀ آن هـا متـأثر از شـيوة مـديريت فرهنگـي و نحوة ارائۀ آن ها است از جمله : کتابخانه هاي عمومي، مجتمع هاي فرهنگي و هنري، سـالن هـاي سـينما، سالن هاي تئاتر، نمايش و موسيقي، موزه ها و چاپ کتاب ، مجله و روزنامه .
با اين رويکرد، نوشتار حاضر با دنبال کردن هدف اصلي خود يعني آسـيب شناسـي دستگاه فرهنگي تاجيکستان ، وضع موجود و تبيين و تحليـل رونـد رشـد مهـم تـرين فضـاهاي کالبدي و فعاليت هاي بخش فرهنگ و هنر را بررسي ميکنـد و مـيکوشـد بـه پرسـش اصـلي نوشتار پاسـخ دهـد کـه چگـونگي دسترسـي و رشـد خـدمات فرهنگـي از راه شـاخص هـاي عملکردي است .
1 N = تعداد کتابخانه ها به ازاي هر ٢٥٠٠٠ نفر تعداد کتابخانۀ عمومي ضربدر N 137425000/ 8600000 3 /9 اما در مورد تعداد کتاب هاي موجود در کتابخانـه هـاي عمـومي، ارقـام نشـان مـي دهنـد، از ١٢٦٧٦ نسخه در سال ٢٠١١ با رشد منفي سالانه منفي ٦/٧ درصد بـه ١١٨١٩ نسـخه در سـال ٢٠١٦ کاهش يافته است .
بـا توجـه بـه رشـد جمعيت و رشد منفي مجتمع هاي فرهنگي، ارقام بيانگر آنست کـه سـرانۀ مجتمـع هـا در سـال ٢٠١١ به ازاي هر يک ميليون نفر جمعيت کشور ١١٥ باب بوده است که با توجه به رشد منفي متوسط سالانه در سال ٢٠١٦ به ١٠١ باب کاهش يافته است .