چکیده:
گفتمانهای موجود در مورد همگرایی شیعه و سنی، شامل سه گفتمان «تقریب مذاهب»، «وحدت اسلامی»، و «انسجام اجتماعی» هستند، اما فارغ از گفتمانها، مقاله حاضر الگوهای فرهنگی همسازی میان شیعه و سنی در منطقۀ لارستان (جنوب استان فارس) و بستک (غرب استان هرمزگان) را با رویکرد اجتماعی مطالعه میکند. هدف این مقاله، بررسی ابعاد مختلف این الگوی فرهنگی است و پرسشهای پژوهش عبارتند از اینکه: درجه همزیستی و مدارای فرهنگی میان شیعه و سنی در این منطقه تا چه حد است؟ همچنین، درجه تعصبگرایی قومی و مذهبی در میان این دو گروه مذهبی چگونه است؟ برای پاسخ به این پرسشها، به مطالعه میدانی و مصاحبه پیمایشی با 420 نفر از اهل تشیع و تسنن در منطقه لارستان و بستک پرداختهایم. نتایج پژوهش نشان میدهد که در جنوب استان فارس، همزیستی، همگرایی، و درهمتنیدگی اجتماعی بین شیعیان و اهل تسنن وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
هدف این مقاله، بررسی ابعاد مختلف این الگوی فرهنگی است و پرسشهای پژوهش عبارتند از اینکه: درجه همزیستی و مدارای فرهنگی میان شیعه و سنی در این منطقه تا چه حد است؟ همچنین، درجه تعصبگرایی قومی و مذهبی در میان این دو گروه مذهبی چگونه است؟ برای پاسخ به این پرسشها، به مطالعه میدانی و مصاحبه پیمایشی با 420 نفر از اهل تشیع و تسنن در منطقه لارستان و بستک پرداختهایم.
پرسشهای این مقاله عبارتند از اینکه: «درجه همزیستی و مدارای فرهنگی میان شیعه و سنی، در منطقه جنوب ایران، تا چه حد است؟» همچنین، «درجه تعصبگرایی قومی و مذهبی در میان این دو گروه مذهبی چگونه است؟» بهدنبال این پرسشها، میتوان پرسید که «آنها چگونه میتوانند موارد اختلاف را حل کند؟»، و «چگونه میتوانند تفاوتها را بپذیرند و آنها را درک کنند؟» براساس الگوی نظریای که در این مقاله بهکار رفته است، به این پرسشها پاسخ داده خواهد شد که «اهل تسنن و تشیع، تفاوتهای فرهنگی میان خود را در چه درجهای از واگرایی (برتریجویی، تحقیر، و بیتفاوتی فرهنگی) و همگرایی (همدلی، پذیرش تفاوت فرهنگی و هضمشدگی فرهنگی) ارزیابی میکنند؟» درنهایت اینکه «این ارزیابی چه سطحی از روابط و تعاملات اجتماعی (ازدواج، همکاری، همسایگی، همسفری، شراکت اقتصادی، و...
در مقاله حاضر، تجربههای زندگی روزمرۀ مسلمانان شیعه و سنی در کنار یکدیگر را بررسی میکنیم، زیرا معتقدیم که همانگونه که همسویی دولتهای کشورهای اسلامی و اندیشۀ تقریب میان عالمان اسلامی میتواند زمینه را برای همگرایی مسلمانان فراهم کند، همزیستی اجتماعی میان افراد نیز سهم مهمی در این همگرایی دارد؛ ازاینرو، در ادامه به مطالعه روابط اجتماعی میان اهل سنت و تشیع خواهیم پرداخت و ذهنیتهای اجتماعی و حساسیت فرهنگی میان آنها را بررسی خواهیم کرد.