چکیده:
در مقاله حاضر به بررسی و مطالعه نقد محیط زیستی که یکی از رویکردهای جدید حوزه ی نقد ادبی است خواهیم پرداخت. در ابتدا به پیشتازان این رویکرد، به رابطه ای که انسان و طبیعت با هم بر قرار می کنند و بالاخره به بازنمایی طبیعت در ادبیات و هنر می پردازیم. همچنین در طول این نوشته خواهیم دید که منطق نقد محیط زیستی به عنوان یک رویکرد جدید بر چه اصولی استوار است. سپس به تحلیل نمونه متن داستان کوتاه تحت عنوان"مردی که درخت می کارید" نوشته ژان ژیونو نویسنده فرانسوی خواهیم پرداخت. در مرحله آخر این مقاله قبل از اینکه به نتایج حاصله بپردازیم بخشی را به حیطه تطبیقی نقد محیط زیستی اختصاص خواهیم داد یعنی جگونه می توانیم یک نقد محیط زیستی تطبیقی داشته باشیم و بالاخره خواهیم دید که ادبیات فارسی و فرانسه محل مطالعات تطبیقی در زمینه فوق هستند.
خلاصه ماشینی:
موضوع این گفتار نقد محیط زیستی ادبیات است.
سپس به رابطۀ انسان و طبیعت و نمود آن در آثار ادبی و هنری اشاره خواهیم کرد و درنهایت به مطالعۀ منطق نقد محیط زیستی که مبتنی بر نفی حاکمیت اقتصادی و پول است خواهیم پرداخت.
رمانها و آثار متعددی هستند که از سالهای 1950 تا به امروز نوشته شدهاند و هر کدام به نحوی به مسائل محیط زیستی پرداخته و سؤالات زیادی را مطرح کردهاند؛ از قبیل مرز بین انسان و حیوان کجاست؟ آیا صنعت یک وظیفۀ محیط زیستی دارد؟ وظایف انسانها در برابر طبیعت چیست؟ نقد محیط زیستی همان رابطۀ ادبیات و محیط زیست است.
این رویکرد به بحث و گفتوگو درخصوص طبیعت و نمودهای مختلف آن و روابط بین انسان و غیرانسان، همچنین به تحلیل متونی که به نحوی با تاریخ طبیعی مرتبط هستند و بالاخره تأملاتی درمورد بازنمایی محیط زیست در آثار ادبی مثلا شهرها، تکنولوژی و صنعت و آلایندهها میپردازد.
احساس گرایش به طبیعت در نقد محیط زیستی بیشک در این قدرت نوآوری ادبیات نهفته است (این مسئله را میتوانیم عملا در زمان ظهور رمانتیسم و توسعۀ آن در اروپا ملاحظه کنیم).
نویسندۀ داستان شخصیت چوپانی به نام الزآر بوفییه را ترسیم میکند که طبیعت منطقه و محل زندگی خود را که در پرووانس علیا قرار دارد از سال 1913 تا 1947 با کاشتن مستمر درخت احیا کرده است.
در این بحث میخواهیم به مطالبی که در بالا بیان کردیم وجهۀ تطبیقی دهیم یعنی بدانیم چگونه میتوان روابط محیط زیستی بین آثار ادبی بر قرار کرد.
" Littérature et écologie : vers une écopoétique ".
Littérature et environnement, pour une écocritique comparée.