چکیده:
هدف: آیا همه احکام تابع مصالح و مفاسد واقعی اند؟ با وجود اعتقاد مشهور عدلیه به تبعیت احکام از مصالح و مفاسد، در اینکه آیا مصلحت در «نفس جعل احکام» یا در « متعلق» آن است، اختلاف وجود دارد؛ مشهور عدلیه بر این باورند که همه احکام، تابع مصالح و مفاسد واقعی اند و مصلحت در متعلق احکام است. در مقابل، برخی بر این باورند همان طور که بخشی از احکام تابع مصلحت واقعی و مصلحت درمتعلق احکام است، برخی دیگر از احکام نیز مصلحت در نفس تشریع است. هدف مقاله، اثبات تبعیت همه احکام ازمصالح و مفاسد واقعی است.
روش: اسنادی و تحلیلی با تکیه بر متون کلامی، فقهی، اصولی، قرآن و روایات است.
یافته ها: با اینکه تبعیت احکام از مصالح و مفاسد در نظر امامیه امری قطعی و مسلم است، با این حال، قاعده مذکور از دیرباز محل بحث بوده است. با تامل معلوم می شود در موضوع تبعیت احکام از مصالح و مفاسد چهار قول وجود دارد: نفی تبعیت(اشاعره)، پذیرش تبعیت مطلق(مشهور عدلیه)، پذیرش تبعیت نسبی، نفی تبعیت ضمن نفی مبانی اشاعره.
نتیجه گیری: با بررسی اقوال، ادله و نقد آنها، اصح اقوال که تبعیت مطلق احکام از مصالح و مفاسد واقعی است به اثبات می رسد.
Objectives: The aim of this research is to clarify whether all orders are subject to actual benefits and corruptions or not? The justice believer's (Celebrity Justice) well known idea is in Orders subjection to benefits and corruptions. On the other hand there is differentiation in opinions that whether benefit is in making just the orders or in bounded of orders. The justice believer's well known idea is that the Orders are subject to benefits and corruptions and benefit is in making the bounded of orders. Celebrity Justice believes that all orders are subject to real interests and corruptions، and benefit is owned in the sentences .In contrast، some believe، as part of the rules is in the function of real interest، and benefit is owned in the sentences، and also some of the provisions of the legislation are deemed breath. This paper aims at proving all the provisions and real corruption.
Method: The method of the present research is Documentary and analytical and on the basis of theological texts، jurisprudence، principles، Quran and traditions.
Results: Although commandment adherence of the corruptions is apparent from Shiite Muslim affairs، the rule has long been debated. Reflecting becomes clear that on the issue of commandment adherence of the corruptions there are four words: Denial of citizenship (Ash'ari)، accepting absolute subordination (Celebrity Justice)، accepting partial compliance، following the rejection of denying the foundations of Ash'arite.
Conclusion: The authors of the present survey conclude by studying the opinions، arguments and opinions، subordination is an absolute adherence to the real provisions.
خلاصه ماشینی:
(علیدوست، 1390: 159) نفی تبعیت ضمن نفی مبانی اشاعره: نفی تبعیت احکام از مصالح و مفاسد به معنای قبول دیدگاه اشاعره نیست؛ زیرا اشاعرۀ اصل علیت و معلولیت، سنخیت بین آنها و حسن و قبح عقلی را نمیپذیرند، اما این قول ضمن اینکه این سه مسئله را پذیرفته، معتقد است احکام، تابع مصالح و مفاسد نیستند.
(عابدی، 1376: 169) ب) بیان مسئله مسئلۀ پژوهش این است که در عین حال که تبعیت احکام از مصالح و مفاسد از نگاه امامیه از امور مسلم و قطعی است، اما در اینکه آیا مصلحت در نفس جعل احکام یا در متعلق آنهاست، اختلاف وجود دارد.
(ربانی گلپایگانی، 1/8/1390) لذا هیچ اشکالی بر عدلیه در موضوع حسن و قبح ذاتی اشیا و به تبع آن، تبعیت احکام از مصالح و مفاسد واقعی و نفسالامری وجود ندارد؛ زیرا عدلیه نمیگویند این امور از طرف غیر بر خدا دیکته شده است، بلکه تأکید میکنند همۀ این امور از جانب خداوند متعال است.
رابعا: این سخن نویسنده محترم که میگوید: معلوم نیست که عقل ما بتواند حسن و قبح همه را درک کند(عابدی، 1376: 173)، نادرست است؛ چون ناتوانی عقل از به دست آوردن مصالح و مفاسد در مرحلۀ اثبات، به معنای نبود مصلحت و مفسده در واقع و ثبوت نیست، به ویژه پس از اثبات اینکه احکام باید تابع مصالح و مفاسد باشند، وگرنه ترجیح بلامرجح است.
Journal of Jurisprudence Bits, Qom: Institute on Religion Encyclopedia of Islamic Jurisprudence Ahlul Bayt (AS).
The second Edition, Institute of Islamic Culture Research Department Propagation Office of Qom Seminary.