چکیده:
از دیدگاه اسلام، ارتباط انسان با طبیعت در میان ارتباطات چهارگانهی انسان )با خود، خدا، انسانهای دیگر و
طبیعت( از اهمیت ویژهای برخوردار است. قرآنکریم به عنوان مرجع اصلی دین اسلام همواره از طبیعت و
شناخت آن سخن میگوید. در عصری که توسعه فنآوری و استفاده فزاینده از طبیعت منجر به گسترش
آلودگی در آن و از دست رفتن منابع طبیعی و حتی ایجاد ضایعاتی در فضا )مانند رخنه دار شدن لایه ی
اوزون( شده است، شنیدن نوای دوستی با طبیعت و هماهنگی با آن، می تواند بسیار دلنشین باشد. گرچه
جهان امروز در صدد استیلا بر طبیعت است، اما مکاتب عرفانی همسازی با آن و بهره مندی صحیح از آن را به
انسان میآموزند. از این رو آسمان نیز، به عنوان بخش عظیم و پیچیدهای از طبیعت، نیازمند توجه خواهد بود.
چنانچه گذشتگان ما نیز به رابطهی بین انسان و آسمان توجه بسیار معطوف داشتهاند. در این پژوهش برآنیم
تا اهمیت آسمان از دیدگاه اسلام و لزوم برقراری ارتباط و تفکر بر روی این پدیدهی عظیم الهی را روشن
کنیم. بنابراین با استفاده از روش مطالعات کتابخانهای به گردآوری مطالب مختصری پیرامون چیستی آسمان
از منظر اساطیر و ادیان کهن و سپس به طور مفصل تر از دیدگاه اسلام و قرآن پرداختیم. در قرآن آسمان به
عنوان یکی از منابع درک عظمت الهی بیان شده و تفکر و نظاره به آن بسیار سفارش شده است. از طرف دیگر بین بعضی از احکام شرعی اسلامی با نمودهای آسمانی ارتباط وجود دارد که در طول تاریخ اسلام سبب افزایش توجه مسلمانان به شناسایی مطالب نجومی بوده است. اما برخلاف گذشتگان که به آسمان توجه ویژه- ای مبذول داشته اند، سبک زندگی انسان معاصر رابطهی بصری بین او و آسمان را بسیار کمرنگ کردهاست. از اینرو به نظر میرسد که کاهش این ارتباط میتواند یکی از علل افزایش پریشان حالی و دوری از معنویات در انسان معاصر باشد. بنابراین شاید بتوان با افزایش این رابطه و ایجاد امکان نگاه همراه با تفکر بر پردهی وسیع و پر رمز و راز آسمان این خلاء را پر کرد.
خلاصه ماشینی:
خداوند در اين کتاب آسماني، آفرينش آسمان را نشانه ي خود ميداند و با بيان برخي ويژگيهاي آسمان ، انسان ها را به تفکر و تأمل در آن سفارش کرده است تا از اين راه به وجود و صفات خداوند پي ببرند.
(آل عمران ، ١٩١) (مسترحمي؛ ٨٧) از طرفي بين بعضي از احکام شرعي اسلامي با نمودهاي آسماني ارتباط وجود دارد که در طول تاريخ اسلام سبب افزايش توجه مسلمانان به شناسايي مطالب نجومي بوده است : اوقات نمازهاي پنجگانه ي روزانه با توجه به موقعيت جغرافيايي و زماني، تعيين جهت قبله ، آمادگي براي نماز خسوف و کسوف ، تعيين آغاز و پايان ماه رمضان و نيز لحظه ي ملکوتي سحر و افطار در اين ماه ، اين ها همه مستلزم درک عميقي از علم هيئت است .
(الياده : ٧١) و اما به طورکل پس از مطالعه ي تطبيقي آسمان در اساطير اقوام کهن ، که در جدول زير به صورت خلاصه آمده است ، ميتوان نشانه هايي از تأکيد بر عناصر مشترک آسماني و وجود خدايان بزرگ آسماني را مانند: ديائوس ، وارونا، اهورامزدا، تشوب ، اورانوس ، زئوس ، ژوپيتر، مرکور، تيواز، اودن و غيره مشاهده کرد که همه صور تاريخي و پيشرفته اين خداي آسماني آغازين اند که در منابع اساطيري بزرگ نقش دارند.
از همين رو در ميان اقوام کهن به ارتباط بين زمين و آسمان به عنوان عاملي جهت افزايش ارتباط انسان و خدا (خدايان ) توجه ميشده است .