چکیده:
پژوهش حاضر با تکیه بر نظریۀ سرمایۀ اجتماعی «پیر بوردیو»، رمان دختران ریاض اثر «رجاء الصانع» با بررسی جامعهشناختی کردهاست. سعی نویسندگان بر آن بوده تا به این پرسش پاسخ دهند که سرمایههای اجتماعی زنان عربستانسعودی، چه وضعی داشتهاست؛ بدینمنظور رمان دختران ریاض در چهار سطح سرمایۀ فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، نمادین بررسی شدهاست. یافتههای پژوهش نشان میدهد سرمایۀ نمادین زنان در عربستانسعودی به شدت ضعیف است و بهرهمندی زنان از این سرمایه اندک است و ریشههای ضعف این سرمایه، به مشکلات موجود در بخش سرمایههای اجتماعی برمیگردد. همچنین کنترلهای اجتماعی که شکل روشنِ آن مردسالاری است، بزرگترین مانع پیش روی زنان برای بهرهمندی از سرمایۀ اجتماعی و درنهایت سرمایۀ نمادین است. سرمایۀ اقتصادی زنان نیز اگرچه در سطح مقبولی قرار دارد، در مواجهه با مشکلات اجتماعی نمیتواند یاریگر زنان باشد و به تولید سرمایۀ نمادین نمیانجامد.
Based on Pierre Bourdieu's theory of social capital، the novel "Banat al-Riyadh" (Girls of Riyadh) by Rajaa Alsanea has been sociologically analyzed، in present research. The authors have tried، in present paper، to explain the status of women's social capital in Saudi Arabia، therefore the novel "Banat al-Riyadh" has been reviewed through four levels of cultural، social، economic and symbolic capitals. Findings of the research show that women's symbolic capital in Saudi Arabia is very weak and they have a small share of it، a situation that stems from the problems in the social capital of the country; and the existing social controls، of which patriarchy is the most obvious output، are the biggest obstacle for women to benefit social and، ultimately، symbolic capital. The Social capital of Saudi Arabian women however stands on an acceptable level، but is not able to help them coping with social problems and does not lead to reproduction of symbolic capital.
خلاصه ماشینی:
سـعی نویسـندگان بـر آن بـوده تـا بـه ایـن پرسـش پاسـخ دهنـد کـه سرمایه های اجتماعی زنان عربستان سعودی، چه وضعی داشته است ؛ بدین منظور رمان دختـران ریـاض در چهار سطح سرمایه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، نمادین بررسی شده اسـت .
بیان مسئله رمان دختران ریاض با جنجال های زیادی که در حوزه مشکلات زنان و حقـوق اجتمـاعی آنان در جهان عرب به طور عام و در عربستان سعودی به طور خاص ایجاد کرد، مورد بسیار مناسبی برای برآورد کیفی وضع زنان در این کشور است .
نخستین پژوهش با عنوان «نقد جامعه شـناختی سـرمایه هـای اجتماعی و فرهنگی زنان در رمان دل فولاد اثر منیـرو روانـی پـور براسـاس نظریـه انـواع سرمایه پیر بوردیـو» بـه چـاپ رسـیده ١ و پـژوهش دوم بـا عنـوان «نقـد جامعـه شناسـانه سرمایه های زنان در رمان قصه تهمینه محمد محمدعلی براساس نظریه انواع سرمایه پیـر بوردیو»٢ منتشر شده است .
با توجه به پژوهش های خانم گلمرادی که اتفاقا هر دو در حوزه مسائل زنان انجام شده است ، نویسندگان ، این روش تحقیق را برای بررسی رمان دختـران ریاض انتخاب کرده و تلاش دارنـد محتـوای ایـن رمـان را ـ کـه همـه شخصـیت هـای اصلیاش را زنان تشکیل داده اند ـ بر این اساس بررسی کنند.
بـه طورکلی، سرمایه اجتماعی و بهره منـدی از پارامترهـای آن در بـین افـراد جامعـه ، شاخص مناسبی برای همبستگی و مشارکت اجتماعی در جامعه است ؛ علاوه بر این ، تأثیر ایـن پدیـده بـر روابـط اجتمـاعی از بعـد کمیـت و کیفیـت ، و بهـره منـدی از امکانـات و موقعیت های افراد، اثرگذار و قابل بررسی اسـت (شربتیان ، ١٣٩٢: ٩٤).