چکیده:
مارگارت آتوود نویسندهی مشهور کانادایی بر این باور است که در روزگار معاصر قدرت درانحصار دولت نیست، بلکه به اشکال متفاوت و از سوی نهادهای اجتماعی مختلف از جمله شرکتهای بزرگ اقتصادی اعمال میشود. یکی از دغدغههای او توصیف نقش اساسی پیشرفتهای علمی در جهت تقویت قدرت آن شرکتها و در نتیجه تشدید جنبه های زیان بار نظام سرمایهداری است. این دغدغهی او تاحدی شبیه دیدگاه لوئی آلتوسر دربارهی ایدئولوژی آموزشی است که اگر به شکل صحیح هدایت نشود، صرفا به نردبان ترقی سرمایهداان بدل خواهد شد. آلتوسر معتقد است که وقتی علم به ابزاری در دست سودجویان تبدیل میشود، تاثیرات زیان باری خواهد داشت که یکی از آنها تشدید اختلاف طبقاتی است. آتوود در دو رمان آریکس و کریک (2004) و سال سیل (2010) چگونگی اعمال قدرت شرکتهای بزرگ و پیامدهای منفی پیشرفتهای علمی به علت کارگزاری دانشمندان در این شرکتها برای تبدیل آنها به ابر قدرتهای اقتصادی را هنرمندانه ترسیم میکند و پلشتیها و کژیهای حاصل از این امر را به وضوح نشان میدهد.
خلاصه ماشینی:
نقش ايدئولوژي آموزشي در حفظ نظام سرمايه داري در رمان هاي آريکس و کريک و سال سيل اثر مارگارت آتوود 1 سيما فرشيد 2 الهه رضايي چکيده مارگارت آتوود نويسنده ي مشهور کانادايي بر اين باور است که در روزگار معاصر قدرت درانحصار دولت نيست ، بلکه به اشکال متفاوت و از سوي نهادهاي اجتماعي مختلف از جمله شرکت هاي بزرگ اقتصادي اعمال ميشود.
». استفان سواين هم در مقاله اي تحت عنوان «هرکس پول دارد، علم دارد و هرکس علم دارد، پول دارد» ميگويد که آتوود در اين رمان به خوبي نشان ميدهد که در جامعه اي که تنها به پيشرفت علمي و ماديات ميانديشد و ارزشي براي هنر قائل نيست ، رفته رفته اختلاف طبقاتي شدت مييابد، چون از سويي کساني که از سطح اجتماعي و فکري يکساني برخوردارند، ترجيح ميدهند در محيطي مشابه زندگي کنند و از سوي ديگر کارکنان شرکت هاي سرمايه دار از ترس تهديدهاي احتمالي مردم فرودست در يک جا سکني ميگزينند (٢٠٠٦).
نويسندگان مقاله ي حاضر سعي دارند با به کار بستن ديدگاه هاي لويي آلتوسر متفکر نومارکسيست فرانسوي در مورد کارکرد ايدئولوژي در جامعه ي سرمايه داري نشان دهند که آتوود با به تصوير کشيدن عواقب پيشرفت هاي علمي مهارنشده در خدمت سرمايه داان و تاثيرگذاري ايدئولوژي آموزشي ايشان بر همه ي ارکان جامعه در دو رمان آريکس و کريک و سال سيل مي کوشد نشان دهد که اين ايدئولوژي تا چه حد ميتواند در حفظ و بقاي نظام سرمايه داري نقش ايفا کند، اختلافات طبقاتي را تشديد کند، مردم را به مصرف کنندگان بيخرد و دنباله روي تبليغات رسانه هاي گروهي تبديل کند و در نهايت موجبات ويراني جهان را فراهم آورد.