چکیده:
حملات سلجوقیان به منطقه شام، به طور منسجم در زمان سلطان ملکشاه صورت گرفت. تصرف شام به دست سلجوقیان در تعاقب حملات ترکمانان و فرماندهان ترک به مرزهای شامی فاطمیان بود. پس از مرگ ملکشاه، درگیریهای جانشینی وی
و قدرتیابی فرماندهان محلی باعث شکلگیری حکومتهای متعدد در شام شد
که عموماً حکام آنها نیز پس از مدتی کوتاه تغییر میکردند. این عوامل باعث ایجاد بیثباتی در جهان اسلام و تضعیف آن در سواحل شرقی مدیترانه شد، چنانکه توان مقابله با مهاجمان صلیبی را از آنها گرفت. تضعیف قوای مسلمانان توسط یکدیگر
و حملات صلیبیان موجب شد این حکومتها به تدریج ضعیف و نابود شوند. اتابکان زنگی توانستند با از بین بردن حکومتهای ضعیف باقیمانده، سراسر این منطقه را
در اختیار گیرند.
این پژوهش، در پی پاسخگویی به این پرسش است که بین تعدد واحدهای تشکیل دهنده قدرت در شام و ثبات سیاسی در این برهه زمانی چه ارتباطی حاکم است و چه مسئلهای موجب تحول شرایط سیاسی از تزلزل به ثبات شد؟
روش تحقیق، بر اساس کاربرد علم آمار در تاریخنگاری صورت گرفته که در آن، دادههای آماری بر یک بستر زمانی مورد ارزیابی قرار میگیرد و دیگر عوامل مؤثر در بیثباتی و ضعف آن در اینجا مد نظر نخواهند بود.
خلاصه ماشینی:
"فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهشنامۀ تاریخ اسلام سـال ششم، شماره بیست و یکم، بهار 1395 صفحات 7 - 34 بررسی آماری رابطه بین تعدد واحدهای قدرت شامات و ثبات سیاسی در منطقه از سال 471 تا 569ق شکرالله خاکرند 1 مهدی محمدی قناتغستانی 2 چکیده حملات سلجوقیان به منطقه شام، به طور منسجم در زمان سلطان ملکشاه صورت گرفت.
این حکومت در اوایل تشکیل خود در زمان طغتگین، نسبت به سایر حکومتهای شام، ثبات بیشتری داشت و توانست در برابر قوای صلیبیان نیز پیروزیهایی به دست آورد (طباخ، 1370: ج1، 366).
اقتدار این افراد بهویژه در حکومتداری، مناسب منطقه بود؛ اما با کنار زده شدن آنها، تنها هشت سال پس از حکومت و مرگ تتش، قدرت غالب آنان منطقه از میان رفت و زمینه برای تعویض زودهنگام حکومتها و حکام فراهم شد.
/ حکام بنیعمار مدتزیادی با ثبات داخلی حکومت کردند و از اینرو توانستند به جایگاهی مهم برای اهل دانش شام تبدیل شوند؛ اما محدودۀ اندک حکومت آنان در کنار سایر حکومتهای کوچک منطقه، باعث تشکیک قوای منطقه گردید.
از اینرو هنگامی که عمادالدین زنگی در سال 521ق به معادلات سیاسی این منطقه وارد شد، توانست این حکومتهای تضعیف شده را یکی پس از دیگری از بین ببرد و در مدت بیست سال حکومت خود، شرایط را برای جانشینی فرزندان خود فراهم آورد که پس از وی تا سال 569ق توانستند حکومتی با ثبات در منطقه ایجاد نمایند.
افزون بر تعدد حکومتها، غالب حکومتهای منطقه در دوره زمــانی یاد شـده ـ به جز بنیمنقذ، بنیعمار و اتابکان زنگی ـ کمتر از ده سال حکومت کردند که این امر خود بیثباتی سیاسی به دنبال آورد."