چکیده:
ورود اسلام به ایران از مسائلی است که همواره محققان تاریخ اسلام به آن توجه داشتهاند. بیشتر راههایی که برای ورود تاکنون بررسی شده ارتباط مسلمانان با ایران، حضور برخی ایرانیان در حجاز و فتوحات از طریق خشکی است. این نوشتار به نقش دریایی خلیج فارس در ورود اسلام به پسکرانههای شمالی آن و سپس گسترش اسلام به سایر مناطق میپردازد تا نشان دهد که آیا خلیج فارس نقشی در انتقال اسلام داشته و آیا از آن میتوان به عنوان مسیر دوم برای فتح بخشهای دیگر ایران یاد کرد یا خیر. با تاکید بر نقش خلیج فارس در این خصوص، با تتبع در منابع و استفاده از روش توصیفیتحلیلی و مراجعه به منابع دست اول، به چگونگی ورود اسلام به ایران و حوادث پیشآمده از این مسیر اشاره خواهیم کرد و نشان خواهیم داد که این منطقه از ایران تا پیش از سال 28 ه.ق. فتح شده، هرچند به طور کامل مسلمان نشدند و جمعیتی از اعراب به این منطقه مهاجرت کرده و ساکن شدند.
خلاصه ماشینی:
این نوشـتار بـه نقـش دریایی خلیج فارس در ورود اسلام به پس کرانه های شمالی آن و سپس گسترش اسلام به سایر مناطق میپردازد تا نشان دهد که آیا خلیج فارس نقشی در انتقال اسلام داشـته و آیا از آن میتوان به عنوان مسیر دوم برای فتح بخش های دیگر ایران یاد کرد یا خیر.
با همین نگاه ، در سطور آینده ، چگونگی حملـه اعـراب مسـلمان از راه دریـا بـه سواحل ایران و ورود به پس کرانه هـای شـمالی خلـیج فـارس و نیـز فـتح شـهرهای تاریخی توج ، جنابه ، ری شهر، سینیز، مهروبان و سـیراف را بررسـی خـواهیم کـرد؛ و نقش دریایی خلیج فارس را در ورود اسلام به پس کرانه های شـمالی خلـیج فـارس و مناطق پیرامونی آن نشان می دهیم و نیز ورود اسـلام از ایـن طریـق بـه عنـوان مسـیر دیگری به ایران را اثبات خواهیم کرد.
اقدامات مسلمانان برای ورود به ایران از راه دریا و فتح سواحل اولین ناحیه از خاک ایران که در خلیج فارس به دست مسـلمانان فـتح شـد جزیـره بحرین است .
بلاذری علت این عزل را بیان نکرده ، ولی در منابع دیگر میتوان علت آن را یافت که نوشته انـد عـلاء بـه خـاطر حسـادتی که به سعد بن ابی وقاص پیدا کرده بود، چون خبر استیلای وی بر عراق را شـنید، بـه خیال فتح فارس از راه دریا و منطقه بوشهر افتـاد، در حـالی کـه خلیفـه او را از ایـن کار منع کـرده بـود (طبـری، ۱۹۶۴-۱۹۶۵: ۷۹/۴؛ ابـن اثیـر، ۱۳۸۵: ۵۳۸/۲؛ ابـن مسـکویه رازی، .