چکیده:
ﻣﻔﻬﻮم ﻋﺸﻖ و ﺗﮑﺮار آن در ﮐﻼم ﺳﺨﻨﻮران، از آﻏﺎز ﺣﯿﺎت ﺑﺸﺮی ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺣﺘﯽ در آﺛﺎر ﻏﯿﺮﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ، ﺟﺎذﺑﻪای وﺻﻒ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﯾﺠﺎد ﻧﻤ دهاﺳﺖ. در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ در ﺑﺤﺜﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪاﯾﯽ ـ ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ ـ ﺷﺨﺼﯿﺖ و ﻧﻮع ﻋﺸﻖ ورزی «ﺷﯿﺮﯾﻦ» را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻣﻄﺮح ﺗﺮﯾﻦ ﭼﻬﺮهﻫﺎی ادﺑﯿﺎت ﺗﺎرﯾﺨﯽ ـ ﻏﻨﺎﯾﯽ، در ﺧـﺴﺮو و ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻧﻈﺎﻣـﯽ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮدوﺳﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﯿﻢ از ﺧﻮد ﻣﯽﭘﺮﺳﯿﻢ ﮐﻪ: آﯾﺎ ﻋﺸﻖ اﯾﻦ زن در ﮐﻼم ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮ ﺑﺴﯿﺎری از ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان، ﺑﻪراﺳﺘﯽ ﮐﺎﻣﻼ ﭘﺎک و ﻋﻔﯿﻒ اﺳﺖ؟ آﯾﺎ ﺑﺪون ﺑﺮرﺳﯽ دﻗﯿﻖ اﻋﻤﺎل ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺳﺨﻨﺎن ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪاش، وی را ﻋﺎﺷﻘﯽ راﺳﺘﯿﻦ داﻧﺴﺖ؟ آﯾﺎ ﻋﺸﻖ، اﯾﻦ ﻣ ﺒﺖ اﻟﻬﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ دﻟﯿﻞ و ﺳﺒﺒﯽ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﻋﻤﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ؟ آﯾﺎ ﺷﺎﻋﺮان ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪواﺳﻄﻪی دﺳﺘﻤﺎﯾﻪ ﻗﺮار دادن ﻋﺸﻖ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻋﻤﺎل ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎن ﻋﺎﺷﻖ ﭘﯿﺸﻪ ﺧﻮﯾﺶ را ﺗﻮﺟﯿﻪ ﮐﻨﻨﺪ؟ و اﯾﻨﮑﻪ ﺣﮑﯿﻢ ﮔﻨﺠﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﻋﺪاﻟﺖ را در ﻣﻮرد ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎن داﺳﺘﺎن ﺧﻮﯾﺶ ـ ﺑﻪوﯾﮋه ﺷﯿﺮﯾﻦ ـ رﻋﺎﯾﺖ ﮐﻨﺪ؟
خلاصه ماشینی:
"در مقاله حاضر در بحثی مقایسه ایی ـ تطبیقی ـ شخصیت و نوع عشق ورزی «شیرین » را به عنوان یکی از مطرح - ترین چهره های ادبیات تاریخی ـ غنایی، در خـسرو و شیرین نظامـی با نگاهی به شاهنامه فردوسی مورد بررسی قرار میدهیم و از خود میپرسیم که : آیا عشق این زن در کلام نظامی مطابق نظر بسیاری از پژوهشگران ، به راستی کاملا پاک و عفیف است ؟ آیا بدون بررسی دقیق اعمال شیرین تنها میتوان به جهت سخنان عاشقانه اش ، وی را عاشقی راستین دانست ؟ آیا عشق ، این موهبت الهی میتواند دلیل و سببی برای انجام هر عملی باشد؟ آیا شاعران تنها به واسطه ی دستمایه قرار دادن عشق ، میتوانند اعمال ناپسند قهرمانان عاشق پیشه خویش را توجیه کنند؟ و اینکه حکیم گنجه تا چه اندازه توانسته عدالت را در مورد قهرمانان داستان خویش ـ به ویژه شیرین ـ رعایت کند؟ واژه های کلیدی: ..
در مقاله حاضر ضمن ارایه بحث مقایسه ایی درباره شخصیت و نوع عشق ورزی این زن در خسرو و شیرین نظامی با نگاهی به شاهنامه فردوسی، این موضوعات را مورد بازبینی قرار میدهیم که علت تفاوت این شخصیت در دو اثر از چه روی است ؟ از سوی دیگر عشق این زن را با توجه به عملکرد وی در داستان ، آن گونه که در کلام نظامی و بسیاری دیگر از بزرگان ادب آمده میتوان کاملا مطهر و معصوم دانست ؟ آیا به راستی قهرمان محبوب نظامی، صرفا به جهت حالات عاشقانه اش نه اعمال کینه آمیزش ، عاشقی راستین است و نمادی از عشق پاک در ادبیات فارسی به شمار میآید؟ و اینکه عدالت تا چه اندازه در مورد قهرمانان این داستان ـ به خصوص شیرین ـ رعایت شده است ."