چکیده:
پژوهش و پرورش پژوهشگران زبده در جهان امروز اهمیت بسیاری دارد و هر ملتی که بتواند به نحو شایستهتری از نتایج تحقیق پژوهشگران خود بهره ببرد، در جایگاه علمی بالاتری قرار میگیرد. در این میان در رشته زبان وادبیات فارسی ـ که بسیار گسترده است و به علوم دیگـری نیز مرتبـط میشود ـ نیـاز به تولیـدات علمـی و پرورش پژوهشـگران بیشتر احساس میشود. از اینرو، در دوره کارشناسی این رشته، درسی با عنوان مرجعشناسی و روش تحقیق در ادبیات گنجانده شده است. اما این درس مشکلاتی دارد که سبب شده است تا از میزان کارآمدی آن کاسته شود. در این تحقیق سعی کردهایم تا این مشکلات، علل بهوجود آمدن آنها و راههای بهبودشان را شناسایی و مطرح کنیم. نتایج این تحقیق که به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از اطلاعات حاصل از پرسشنامه انجام شده است، نشان میدهد که این اشکالات به سرفصل، کتابهای موجود در بازار و همچنین شیوه ارائه آنها مربوط میشود.
خلاصه ماشینی:
"محمدی کلهسر نیز در مقالهای با عنوان «گزینش متن و روششناسی مطالعات ادبی» به اشکالات موجود در ساختار مقالات منتشرشده با موضوع ادبیات پرداخته و اهمیت موضوع روششناسی را در آنها متذکر شده است؛ اما مقاله یا کتابی که به طور خاص به آسیبشناسی این درس برای دانشجویان رشتۀ زبان و ادبیات فارسی پرداخته باشد، تاکنون یافت نشده است.
نخست پنج کتاب مرجعشناسی و روش تحقیق در ادبیات فارسی که شمارگان و تجدید چاپ بالاتری دارند و معمولا بیشتر در دانشگاهها تدریس میشوند، شناسایی شد و با توجه به مطالب مربوط به هر قسمت و تعداد صفحاتی که برای هر بخش اختصاص یافته است و همچنین میزان اهمیت و کاربردیبودن آنها کتاب تقسیمبندی گردید.
در بخش بعدی سرفصل نوشته شده است: «طرز استفاده از فهرستهای کتابخانهها و طرز تهیه و تدوین پایاننامه نیز به دانشجویان تعلیم داده میشود»؛ چنانکه در مقدمه نیز بیان شد، امروزه در برنامۀ کار درسی دانشجویان، تحقیق، مقاله و پایاننامه نیز قرار میگیرد و لزوم آشنایی آنان با روش مقالهنویسی و تحقیقنویسی نیز مشاهده میشود.
از سویی این کتابها طی سالها تنها تجدیدچاپ شده و گاهی تجدیدچاپ آنها به بیش از ده مرتبه رسیده است؛ اما بازبینی، حک و اصلاح، کنارگذاشتن مطالب قدیمی و افزودن مطالب نو در آنها به اندازۀ کافی صورت نگرفته است، برای مثال در بخش مرجعشناسی تقریبا نمیتوان کتابهای منتشرشده در سی سال اخیر را در بازار یافت و بیشتر کتابهای معرفیشده قدیمیاند؛ در صورتیکه روشهای علمی، جدید و کامل و کاربردیتر شدهاند و دانشجویان با مراجعه به منابع جدید میتوانند روشهای نوین علمی را بیاموزند."