چکیده:
یکی از موضوعات مهم و مورد منازعه انگلیسی ها پس از تسلط بر هند، تغییر نظام آموزشی این سرزمین بود. در دوره تسلط کمپانی هند شرقی بر هند، میان مدیران کمپانی و دولتمردان و برخی از مستشرقان و دانشمندان انگلیسی منازعات و اختلافات شدیدی درباره چگونگی سامان دادن و مدیریت آموزش در هند، وجود داشت. عده ای از این افراد با دخالت دولت انگلیس و کمپانی در نظام آموزشی هند و ارائه آموزش های جدید به هندیان مخالف بودند و چنین دخالتی را در تعارض با منافع انگلیس در هند می دانستند و عده ای دیگر معتقد بودند که برای تامین بهتر و بیشتر منافع هند باید هندیان را با زبان انگلیسی آشنا کرد و دانش های جدید غربی را به آنها آموخت. به رغم مخالفت های شدیدی که با دخالت دولت بریتانیا و کمپانی در نظام آموزشی هند صورت می گرفت، پس از فراز و فرودهای فراوان و ارائه طرح ها و برنامه های متنوع، در نهایت دولت بریتانیا و مدیران کمپانی بر آن شدند که نظام آموزشی جدید را به همراه زبان انگلیسی وارد هند سازند و نظام آموزشی بومی و سنتی هند را از میان بردارند. نتیجه این سیاست، تاسیس مدارس، کالج ها و دانشگاه های گوناگون در شهرهای مختلف هند بود. برخی از این دانشگاه ها تا امروز از مشهورترین مراکز آموزشی هند به شمار می روند. این مقاله به منازعات طرفداران و مخالفان ارائه آموزش های جدید به هندیان پرداخته و چگونگی تغییر نظام آموزشی سنتی هند و ایجاد نظام آموزشی جدید را بررسی کرده است. در نوشتار حاضر، با بهره گیری از روش تاریخی و با مطالعات کتابخانهای، به بازخوانی و تحلیل محتوایی موضوع پرداخته شده است.
One of the major disputed issues، among the British officials after their dominance of India، was to change the educational system of the country. A schism emerged amongst the administrators of East India Company، politicians، orientalists and scholars regarding how to administer Education System in India. Some of them opposed the interference of the Government in educational affairs. Besides، they were against the introducing of English Education System for Indians. In their viewpoint، such activities shall prove detrimental to the interests of English Rule in India. While others believed that for the betterment of Indians، they should be familiarized with English language and modern western Sciences. Despite conflicts، eventually they decided to import modern education system to India and eliminate the local and traditional system. Resultantly، many schools، colleges and universities were established in the country.
This article deals with the conflicts between the supporters and dissidents of modern education system and evaluates the replacement of indigenous education system with modern education system under the Rule of East India Company.
خلاصه ماشینی:
عده اي از اين افراد با دخالت دولت انگليس و کمپاني در نظام آموزشي هند و ارائه آموزش هاي جديد به هنديان مخالف بودند و چنين دخالتي را در تعارض با منافع انگليس در هند ميدانستند و عده اي ديگر معتقد بودند که براي تأمين بهتر و بيشتر منافع هند بايد هنديان را با زبان انگليسي آشنا کرد و دانش هاي جديد غربي را به آنها آموخت .
بر رغم فعاليتهاي مراکز آموزشي انگليسي چون مدرسه کلکته ، کالج سانسکريت ، انجمن آسيايي بنگال و از همه مهمتر کالج فورت ويليام براي مطالعه زبانها وتاريخ و تمدن هند، تا سال ١٨١٣م هيچ کوششي از جانب انگليسيها در حوزه آموزش عمومي صورت نگرفت ، زيرا بيشتر مسئولان کمپاني، تشکيل نظام آموزش عمومي براي هنديان را از وظايف خود نميدانستند.
در بخشي از بند ٤٣ تصريح شده بود:"هر سال يک لک (صد هزار) روپيه براي احياء و پيشرفت ادبيات ، تشويق دانشمندان بومي هند، راه اندازي و گسترش علوم (تجربي) در هند، برگزاري جلسات آموزش عمومي، تأسيس مدارس و مراکز ديگري که براي اين هدف در رياست هاي فورت ويليام ، فورت جورج يا در شهر بمبئ ساخته خواهد شد، اختصاص مييابد"(٦ :١٩٢٢ ,Basu).
وي در اين پيش نويس ، به دولت مرکزي هند پيشنهاد کرد که براي گسترش نظام آموزشي بين بوميان رياست بمبئ، قدمهاي اساسي زير را بردارد ١- کوشش براي بهبود روش تدريس در مدارس بومي و افزايش تعداد معلمان ٢- تأليف کتابهاي درسي ٣- تشويق مردم طبقات پايين جامعه به فراگيري دانش ٤- ايجاد مدارسي براي آموزش دانشهاي غربي در سطوح عالي ٥- تأليف يا ترجمه کتابهايي در علم اخلاق و فيزيک به زبان بومي رايج در بمبئي ٦- ايجاد مدارسي به منظور ارائه آموزش زبان انگليسي به عنوان زباني کلاسيک و ابزاري براي دستيابي به دانش اکتشافات اروپايي ٧- تشويق بوميان به يادگيري دانش هاي جديد غربي.