چکیده:
وقف یکی از پدیدههای اجتماعی در حیاط بشری است که در ادوار تاریخی کم و بیش مورد توجه بوده است. با ظهور اسلام، این پدیده نیز به صورت موضوعی بس جدی که آثار مفیدی بر جامعه بشری داشته است مطرح گردید و در گفتار و رفتار اکرم صلی االله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام بهعنوان مساله مهم تلقی شده است. مسلمانان با تاسی از آموزههای دینی در رونق بیشتر این فرهنگ کوشیدند. در سده چهارم و پنجم هجری که فرهنگ و تمدن اسلامی رو به سوی پیشرفت نهاده بود، خاندان آل بویه بر خلافت عباسی مسلط شدند و برای یک قرن و نیم حکومت شیعه مذهبی را در عراق و ایران بنا نهادند. امرا و وزرای بویه با انگیزههای متفاوت در اعتلای هرچه بیشتر فرهنگ وقف تلاش خویش را مبذول داشتند و به ساخت مساجد، مدارس و خدمات عامالمنفعه پرداختند. در این پژوهش به بررسی موقوفات امرا، وزرا و بزرگان آل بویه و انگیزه آنها برای وقف، ساختار نهاد وقف در این دوره و... پرداخته میشود.
خلاصه ماشینی:
بررسی مسأله وقف در حکومت آل بویه مؤلف: زینب ایزدینیا کارشناس ارشد تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه الزهرا علیهاالسلام چکیده وقف یکی از پدیدههای اجتماعی در حیاط بشری است که در ادوار تاریخی کم و بیش مورد توجه بوده است.
در سده چهارم و پنجم هجری که فرهنگ و تمدن اسلامی رو به سوی پیشرفت نهاده بود، خاندان آل بویه بر خلافت عباسی مسلط شدند و برای یک قرن و نیم حکومت شیعه مذهبی را در عراق و ایران بنا نهادند.
این پژوهش با بهرهگیری از شیوه کتابخانه ای در صدد برآمده که به بررسی مسأله وقف در حکومت آل بویه بپردازد و تصویری روشن از موقوفات که توسط این خاندان صورت گرفته است را ارائه دهد.
که پیش از آن، برای هیچ سلسلهای چنین امکانی فراهم نیامده بود[5] در منابع تاریخی موقوفاتی برای این خاندان ذکر شده است که میتوان آن را در دو دسته موقوفات علمی و فرهنگی و موقوفات اجتماعی تقسیم نمود که در ذیل بدان میپردازیم: موقوفات علمی و فرهنگی اوضاع و شرایط سیاسی بهوجود آمده در جهان اسلام بستر مناسبی برای رشد و توسعه فرهنگ و دانش در سده چهارم و پنجم هجری پدید آورده بود که آل بویه در آن نقش چشمگیری داشتهاند.
در ذیل به بررسی برخی از این موارد میپردازیم: >آموزش >مذهبی و فرهنگی >بهبود وضع کیفی زندگی افراد جامعه >مصارف عمومی و عام المنفعه آموزش از جمله انگیزهای وقف میتوان به نقش آن در گسترش و پیشرفت آموزش، بهخصوص آموزش دینی اشاره کرد.