چکیده:
یکی از رویکردهای تأثیرگذار بر حوزه مطالعات ترجمه نقش گرایـی اسـت . نمـود اصـلی رویکـرد نقش گرایی را در نظریه هدفمندی ترجمه میتوان دید. هدف این پـژوهش ، بررسـی تطبیقـی اجـزای نظریه هدف مندی ترجمه از دیدگاه نظریه نظام های اجتماعی نیکلاس لومان است . بررسیهـای انجـام شده در این نوشتار حاکی از این هستند که نظام ترجمه نه تنها نظامی متمایز، خودارجـاع و دگرارجـاع است ، بلکه دارای بستار عملیاتی، پیوند ساختاری و رسانه ارتباطی نمادین مخصوص بـه خـود اسـت . پایبندی مترجم به نیازها و انتظارات مخاطبان و خرده نظام های گوناگون جامعه مقصد به معنای حاشیه - ای بودن نقش و پایگاه اجتماعی مترجمان نیست ، بلکه به نقش خرده نظام ترجمه و ارتباط آن با سـایر خرده نظام های اجتماعی مرتبط است . فلسفه وجودی ترجمه - به عنوان یک نظام اجتماعی- در گروی برقراری ارتباط میان فرهنگ ها و زبان های مختلف است . با بهره گیری از چشم انداز و بن نگره ارائه شده در نظریه نظام های اجتماعی لومان ، میتوان به انتقادهای مخالفان نظریه هدف مندی ترجمه پاسخ گفـت و نقش و جایگاه حقیقی نظام ترجمه را در ارتباط با سایر خرده نظام های اجتماعی، بهتر درک کرد.
خلاصه ماشینی:
"به باور مخالفان نظریه ی هدف - مندی ترجمه این نظریه با اصول اخلاقی و پیشه گانی حرفه مترجمی در تضاد اسـت ؛ چـرا کـه در ایـن نظریه مترجمان خود را کمتر به متن اصلی پایبند میدانند و بر اساس نیازها و انتظارات مخاطبان خود در فرهنگ مقصد عمل میکنند.
The translation commission هر ترجمه ای هدفمند نیست نقد دیگری که به نظریه هدف مندی ترجمه وارد میشود این است که بسیاری از ترجمـه هـا بـدون سفارش مشتری و صرفا بنا به خواست و علاقه شخصی مترجم انجام میشوند.
این استدلال ، پاسخی به آن دسته از منتقدان نظریه هدف مندی ترجمه است کـه مـرز میـان اسـتقلال ترجمه و وابستگی آن به سایر نظام های اجتماعی را مبهم قلمداد کرده اند.
به باور منتقدان نظریه هدف مندی ترجمه ، این نظریه به عناصر زبانی متن مبدأ وفادار نیسـت ، جایگاه مترجمان را جایگاهی حاشیه ای قلمداد میکند، ترجمه را در _(خدمت ) اختیار اهداف فرهنـگ مقصد می بیند، مرز میان استقلال ترجمه و ارتباطات اجتمـاعی آن را دقیقـا مشـخص نمـیکنـد و بـه بازآفرینی متن مبدأ اهمیت نمی دهد.
این استدلال ، پاسخی است به آن دسته منتقدان نظریه هدف مندی ترجمه که مـرز میـان اسـتقلال ترجمه و وابستگی آن به سایر نظام های اجتماعی را مبهم قلمداد کرده اند.
بر اساس این نگـرش جدید، پایبندی مترجم به نیازها و انتظارات جامعه مقصد به معنای حاشـیه ای بـودن جایگـاه مترجمـان نیست ، بلکه به نقش خرده نظام ترجمه و ارتباط آن با سایر خرده نظام های اجتماعی مرتبط است ."