چکیده:
در مقاله حاضر ابتدا به معرفی ارکان مقدماتی مقاله، یعنی ادیب شهابالدین یا شرفالدین عبدالله بن فضلالله (مؤلف تاریخ
وصاف)؛تاریخ وصاف یا تجزیةالامصار و تزجیةالاعصار و سبک نگارش این اثر؛ خواجه رشیدالدین فضلالله همدانی (حامی
وصاف) و الجایتو سلطان محمد خدابنده، پرداخته شده است. سپس موضوع اصلی یعنی شرح واقعه قصیده خواندن وصاف در برابر
سلطان الجایتو مطرح میشود که مقصود از این شرح بررسی یکی از جنبههای سبک مدیحهسرایی است که در آن شاعر در ارایه
صنایع گوناگون لفظی و معنوی در شعر، درواقع ممدوح مورد خطاب را در نظر نداشته، بلکه با به کار گرفتن انبوه صنایع ادبی و
آرایههای لفظی، شاعران همسنگ خود را به عرصه مبارزه دعوت میکرده است.
خلاصه ماشینی:
"چکیده:در مقاله حاضر ابتدا به معرفی ارکان مقدماتی مقاله، یعنی ادیب شهابالدین یا شرفالدین عبدالله بن فضلالله (مؤلف تاریخ وصاف)؛تاریخ وصاف یا تجزیةالامصار و تزجیةالاعصار و سبک نگارش این اثر؛ خواجه رشیدالدین فضلالله همدانی (حامی وصاف) و الجایتو سلطان محمد خدابنده، پرداخته شده است.
شرح این واقعه در تاریخ وصاف چنین آمده: روز پنجشنبه بیست و چهارم ماه محرم سال 712 وقتی که شاه به رصدخانه رفت، رشیدالدین فضلالله، وزیر الجایتو، کتاب تاریخ وصاف را عرضه داشت و فضایل نویسنده آن را نزد ایلخان برشمرد، شاه وصاف را بنواخت و در باب کتاب از او پرسشها کرد.
رشیدالدین میگوید که سلطان را عزم سلطانیه است و از این مناسبتر چه باشد؟ آنگاه وصاف به خواندن قصیده میپردازد: وضع سلطانیه گویی که سپهریست برین یا بهشتیست مشکل شده در روی زمین خلد و گردونش چه خوانی تو که در زیب و علو خود قیاسی نکند عقل، نه بر آن، نه بر این فلک ار کنگره قلعه او را نگرد کله زرکشش از قصر درافتد در حین ایلخان از معنی آن سؤال کرد.
بر اقالیم جهان یافت شرف قنقر الانک تا که شد تختگه پادشه روی زمین صاحب جهاندار فرمود راستترین بیت در این قصیده این است: بحر خورشید لقا کسری فغفور غلام شاه جمشید توان خسرو دارا آیین شاه اسلام خدابنده محمد که خدای تیغ او ساخت بحق مظهر آیات مبین وصاف گوید: به اشارت مقربان حضرت این دو بیت مکرر گردانیدم: در خم پرچم او پیکر فتح است عیان همچو در ظلمت شب لمعه انوار یقین پادشاه فرمود چگونه تشبیه کرده است؟ مرشد دولت قرین (رشیدالدین) گفت که در تاریکی شب نور چراغ به غایت روشن است."