چکیده:
گرایش فلسفی سیاسی در دوران اسلامی، عمدتا از اواخر قرن سوم هجری و در راستای تداوم سیر تفکر و به ویژه با تعمق در مسائل کلامی به وجود آمد. این گرایش تحت تاثیر منابع اصیل و عمیق اسلامی و مبانی قرآنی و دینی، و نیز ترغیب مسلمانان از یکسو به سیاست و از دیگر سوی به تعقل سیاسی بود. شاید بتوان فلسفه اسلامی را اولین بارقههای آزادی بیان در چارچوب علمی در عالم اسلام دانست. کار ویژهاصلی فلسفه اسلامی، هستی شناختی به سبک نو افلاطونی و تفسیر اسطورهای جهان میباشد. در دوران سلجوقی گفتمان و بنیانهای فکری جدیدی وارد فلسفه اسلامی شد. بر این اساس هدف پژوهش پیش رو در حقیقت همان هدف فلسفه است. اینکه چه اتفاقی افتاد، چگونه اتفاق افتاد و چه پیامدی داشت؟ به عبارت دیگر، کشف حقایق تاریخی درباره تحولات فلسفه اسلامی در دوره سلجوقی و نیز اثبات ریشه این تحولات هدف اساسی تحقیق پیش رو است. با توجه به ماهیت موضوع، روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی خواهد بود. پژوهشگر ابتدا میکوشد به صورت روشمند و منسجم موضوع مورد بحث را توصیف و تشریح کند و سپس به شکل نظامیافته و مبتنی بر روابط علی، مطالب را ارائه میدهد.
The political philosophic trends in the Islamic period, were created mostly from the late third century AD, for continuation of thinking process and especially to ponder on theological issues. This trend is influenced by the authentic principles of Islam and the Quran and profound religious and encouraged the Muslims, to the politics and the political thinking. Perhaps it was the first spark of expression freedom within the scientific framework of Islamic philosophy in the world of Islam. The main special work of Islamic philosophy is ontology new Platonic style and mythical interpretation of the world. In Seljuk era, a new dialogue and intellectual foundation entered to Islamic philosophy. In this regard, in fact, the aim of that, is the same goal of philosophy. That what is happened, how is happened, which results would it have, In other words, our basic goal is the discovery of historical facts the developments of Islamic philosophy in Seljuk period and also prove the objective root of these developments. Depending on nature of the subject, the methods will be descriptive analytical. The researcher firstly attempts to systematically and consistently to describe and explain the issue and then submit subjects in orderly form and on the basis of the best relationship.
خلاصه ماشینی:
"اینکه چه اتفاقی افتاد، چگونه اتفاق افتاد و چه پیامدی داشت؟ به عبارت دیگر، کشف حقایق تاریخی درباره تحولات فلسفه اسلامی در دوره سلجوقی و نیز اثبات ریشه این تحولات هدف اساسی تحقیق پیش رو است.
پیشنیۀ تحقیق حنا الفاخوری در بیان ماهیت فلسفه اسلامی در قرن پنجم و ششم هجری، در کتاب تاریخ فلسفه در جهان اسلام به این نتیجه میرسد، مهمترین مسألهای که ذهن فلاسفه مسلمان را به خود مشغول داشته، وفق دادن دین و فلسفه بوده است.
این کتاب در ابن العبری، تاریخ مختصر الدول، ترجمه عبدالمحمد آیتی (تهران: علمی و فرهنگی، 1377)، ص 248.
با غلبه مذاهب اهل سنت تحت حمایت سلاطین سلجوقی و خلفای عباسی، پایگاههای آموزشی شیعه بیشتر مدارس خصوصی شمس الدین شهرزوری، کنزالحکمه، ترجمه ضیاءالدین دری (تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1389)، ص 342.
مبارزه با مانویت، عزالدین علی ابن اثیر، تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران، ج1، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی (تهران: مؤسسه مطبوعاتی علمی، 1371)، ص 233.
رضا داوری اردکانی، مقام فلسفه در دوره تاریخ ایران اسلامی (تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1379)، ص 28.
» (خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی، جامع التواریخ (قسمت اسماعیلیان)، به کوشش محمدتقی دانش پژوه و محمد مدرسی زنجانی (تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۳۸)، ص 97.
هانری کربن، تاریخ فلسفه اسلامی از آغاز تا درگذشت ابن رشد، ترجمه اسدالله مبشری (تهران: امیرکبیر، 1352)، ص 223.
خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی، جامع التواریخ (تاریخ سامانیان و بویهیان و غزنویان)، به تصحیح محمد روشن (تهران: میراث مکتوب، 1386)، ص 62؛ کامل مصطفی الشیبی، تشیع و تصوف تا آغاز سده دوازدهم هجری، ترجمۀ علیرضا ذکاوتی قراگزلو (تهران: امیرکبیر، 1380)، ص 62."