Abstract:
تبلیغ فرایندی برای آگاهی رسانی و کسب دانش جامعه هدف برای تغییرات نگرش و کنشهای انسان در ساحت های گفتاری و رفتاری است. تبلیغ دینی و آموزه های آن به عنوان عنصر فرهنگی کوششی برای ماندگاری و گسترانیدن آن در زیست اجتماعی است. گسترش و انتشار فرهنگ اسلامی از طریق فعالیت های تبلیغی با الگوسازی رفتاری و هنجاری آموزه های مطلوب و بازداشتن ناهنجاریها در راستای نفی آسیب ها در جهت کمال آدمیان برپایه گزاره های دین اسلام است. در این میان نویسنده کتاب نقدقرآن با رهیافت انسان محورانه و بینش لیبرالی، وجود آزادی تبلیغ غیر مسلمانان را در حاکمیت اسلامی منکر شد. پژوهش حاضر بارهیافتی انتقادی به نوشتار کتاب نقدقرآن و با شیوه توصیفی و تحلیلی، نادیده انگاری نویسنده را دربرداشت آزادی تبلیغ در نظام گفتمانی قرآن کریم را پیجویی نموده و وجود این مؤلفه را در متن وحیانی تاکیدکرد و از سوی دیگر نتیجهگیری وی درباره ممنوعیت آزادی تبلیغ دینی غیر مسلمانان را براساس محدودیت های آزادی گفتمان لیبرال دانسته که با محدودیت های آزادی در متن وحیانی ناهمسان است.
Throughout the history of Islam, the ill-wishers have been casting doubts about the transmission of the Quran at different levels of descriptive and recommendatory propositions as much as possible, with different accusations like being quoted from previous texts, lack of miracles, lack of compatibility with modern science, and so on. Such doubt-casting was intended to make the Quranic teachings and thoughts unidentified. The response of the revelatory text and the religious believers over the time was due to the suggested methods of the doubters. In the modern world, with the discovery of new components in line with the human-centered discourse circle, such as freedom and its incompatible categories with belief, expression and opinion, some doubt-casters have claimed its absence in the Holy Qur'an. The author of the book “Critique of the Quran” using anthropocentric thought and liberal vision, has denied the existence of the freedom of non-Muslim preaching under the Islamic rule. However, the expansion and dissemination of Islamic culture through propaganda activities with behavioral and normative modeling of desirable teachings and prevention of anomalies in line with the negation of harm in the process of human perfection is based on the propositions of the Islamic religion. The present research, with a critical approach to the text of the book “Critique of the Quran” and with a descriptive and analytical method, has searched for the author's neglecting of the freedom of preaching in the discourse system of the Holy Qur'an, and emphasized the existence of this component in the revealed text, and accordingly, it reached the conclusion about this kind of prohibition in the revealed text to be pointless.
Machine summary:
فراينـد تبليغي آموزه هـاي وحيـاني در طول تـاريخ اســـلام بـه منظور هـدايـت کنندگي و برپايه حقيقت جويي به گونه توصـيفي و تبييني با شـيوه هاي پويا واثربخش مبتني بر موعظـه حســنـه ـبا تکـه بر مـباني فطري ـبا گوـنه هـاي تشــويقي و اـنذاري براي ـپذيرش حـاکميـت الهي به عنوان تنها راه رسـيدن به رسـتگاري دنيا و آخرت پي گيري شـد و تلاش گرديد با تبليغ گزاره هاي دين اســـلام الگوي رفتاري در پهنه زيســـت اجتماعي براي تنظيم مناســـبات ايجاد گردد(جعفريان ، ١٣٦٧ش ،ج ٢: ٦٧-٦٩؛ غفوري، ١٣٨٧ش : ٧٨؛ جمشـــيـدي، ١٣٩٠ش : ٣٠٣) البته در طول تاريخ اسـلام کوشـش مروجانه تبليغي دانشـوران اسـلامي با سـويه هاي متفاوت قابل يادآوري است .
ســـويـه ديگر، انگـاره آزادي منفي اســــت کـه در معنـاي بـازداري و جلوگيري از محدوديت هايي اسـت که از ناحيه ديگران و به صـورت عيني و انضـمامي در گسـتره سـياسـي، اجتماعي ، اقتصـادي و حقوقي برآدمي تحميل مي گردد (ليدمان، ١٣٨٤ش : ٢٦) اين خوانش از آزادي با ماهيت دنيايي ، در برابر گفتمان اسـلامي قرار دارد که آزادي لازمه وجودي انسـان و حقوق انسان به شمارآمده : «َ įَ t ْμَُْɷَْx Fََکَ و uَ: َFَْ¥ََ ا¤ȭُّ Lُّ٦اً؛ يعني بنده ديگري مباش و ِ حال آنکه خداوند تو را آزاد آفريده اسـت »(دشـتي، ١٣٨٦ش ، نامه ٣١ : ٥٣٣) و در معناي نبود مانع براي دســتيابي به رشــد و کمال معنوي دانســته شــد (مطهري، ١٣٦٦ش : ١٤) در اين نگره دين براي تـأمين ســـعـادت اخروي و قرب الهي بوده ، ســعـادت و شــقـاوت آدمي در پيوـند ـبا پايبندي نظري و عملي به آموزه هاي دين است (مصباح، ١٣٧٨ش ، ج ١: ٦١).
2. Nahj al -Balagha, (2007), Translated by: Dashti, Mohammad, Tenth Edition, Qom, Mashriqain Publishing 3.