Abstract:
استان سیستان و بلوچستان به ویژه شهرستان نیک شهر از مناطق خشک و کم آب ایران است، خشکسالی ها در این فضاهای جغرافیایی معمولا اثرات مخرب شدیدی نسبت به سایر مناطق کشور دارند. در راستای تعدیل این مشکل چاره ای جز استفاده از تجربیات پیشینیان و تلفیق آنها با دانش مدرن نیست. به این ترتیب فعالیت مطالعاتی حاضر بر آنست که به بررسی نقش دانش بومی در کاهش اثرات خشکسالی در محدوده مورد مطالعه بپردازد. تحقیق حاضر از حیث ماهیت توصیفی تحلیلی و از حیث هدف در زمره تحقیقات کاربردی قرار دارد. برای گرد آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه روستاهای شهرستان نیک شهر است که از طریق نمونه گیری غیر احتمالی جمعیت روستایی با حداقل ۴۰ سال سن، به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده اند. نمونه گیری در مرحله اجرای پرسشنامه تصادفی ساده بوده که با استفاده از فرمول کوکران تعداد ۳۰۸ پرسشنامه تعیین گردید. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که دانش بومی مربوط به منابع آبی در حد متوسط، دانش بومی زراعی و باغی در مقابله با خشکسالی با تاثیر زیاد و دانش بومی دامداری در مقابله با خشکسالی در حد متوسط تاثیر گذار بوده اند. نتایج حاصله همچنین نشان می دهد، میزان استفاده از روش های سنتی و بومی برای کاهش اثرات خشکسالی و مدیریت آب در مقابله با خشکسالی در حد متوسط بوده است.
Sistan and Baluchestan Province, especially Nikshahr City, is among the dry regions of Iran which makes it much more susceptible to drought compared with other regions. In order to address and alleviate this problem, we have to use the past experience and combine it with modern knowledge. Therefore, the purpose of the present applied, descriptive-analytical research was to study the role of indigenous knowledge in reducing the consequences of drought in the region under study. A researcher-made questionnaire was used for data collection. The population of the research included all of the villages of Nikshahr and the sample, determined based on non-probabilistic sampling, included rural population whose age was at least 40. Simple random sampling was used for the distribution of questionnaires, and based on the Cochran’s formula, 308 questionnaires were identified. The results indicated that indigenous knowledge of water resources and indigenous knowledge of livestock moderately influence coping with drought, while indigenous knowledge of crop and garden highly influence it. The results also indicated that indigenous and traditional methods moderately influence the alleviation of the consequences of drought and management of water resources.
Machine summary:
سوال اصلی تحقیق حاضر این است که مهمترین شیوه های دانش بومی و تاثیر آن بر کاهش اثرات خشکسالی در نواحی روستایی شهرستان نیک شهر چیست ؟ جدول ١- پیشینه تحقیق مولف سال عنوان نتایج هدف اثرات و پیامد های اقتصادی و تاثیر خشکسالی بر خروج دائمی نیروی کار از بخش کشاورزی بسیار اندک بوده است .
از سوی دیگر با توجه به اینکه متغیرهای اصلی پژوهش از میانگین این گویه ها به دست آمده اند، مقیاس آن ها از نوع فاصله ای خواهد بود، نتیجه می گیریم که داده های مربوط به متغیرهای تحقیق از توزیع نرمال تبعیت نمی کند بنابراین در بررسی فرضیه ها از آزمون های ناپارامتری استفاده شده است .
جدول ٨- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه را بر اساس میزان استفاده آنها از روش های سنتی و بومی برای کاهش اثرات خشکسالی و مدیریت آب میزان استفاده از روش های سنتی و بومی فراوانی درصد معتبر درصد تجمعی خیلی کم ٢٨ ٩/١ ٩/١ کم 31/5 22/4 69 متوسط ١٤٢ ٤٦/١ ٧٧/٦ زیاد 97/4 19/8 61 خیلی زیاد ٨ ٢/٦ ١٠٠ جمع ٣٠٨ ١٠٠ - در جدول (٩) توزیع فراوانی دیدگاه افراد مورد مطالعه پیرامون میزان تاثیر دانش بومی مربوط به منابع آبی در مقابله با خشکسالی به همراه میانگین و انحراف معیار و ضریب تغییرات نظرات بیان شده است و سپس نتیجۀ حاصل بر اساس مقدار میانگین ذکر گردیده و در نهایت گویه ها بر اساس ضریب تغییرات اولویت بندی شده است لازم به ذکر است که هرچه ضریب تغییرات یک متغیر کمتر باشد، نتیجه میگیریم که تغییرات نظر افراد در مورد این متغیر کمتر است یا بعبارت دیگر افراد در مورد پاسخ سوال مربوطه هم نظرتر هستند.
بر اساس سطر آخر جدول (٩) میانگین نظر افراد مورد مطالعه پیرامون میزان تاثیر دانش بومی مربوط به منابع آبی در مقابله با خشکسالی در منطقه برابر ٣/٤٢ و انحراف معیار آن برابر ٠/٦٩ می باشد.