Abstract:
سقط جنین یکی از جرایمی است که جوامع، پیوسته با آن درگیر و در ادیان مختلف الهی نیز مطرح بوده است. در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به دنبال بیان مواضع فقهای امامیه در مورد سقط جنین هستیم. حرمت سقط جنین از احکام اولیه و مسلمی است که عمومات کتاب و سنت به صراحت بر آن دلالت دارد، اما همانند هر حکم اولیه دیگر، در صورت عروض عناوین ثانویه، قابل تغییر بوده و امکان جواز سقط وجود دارد. عناوین ثانویه ای مانند: عسر و حرج و اضطرار و یا دفاع مشروع و سایر عناوینی که در موارد خاص موجب تغییر عنوان موضوع حکم حرمت می شود. این موارد خاص جایی است که ادامه بارداری موجب مرگ مادر شده و یا سلامتی او را به مخاطره می اندازد و نیز مواردی که تولد فرزند با ناهنجاری های جنینی حاد، مستلزم عسر و حرج والدین یا خود طفل گردد. در این صورت می توان قایل به جواز سقط شد.
Machine summary:
در مقابل موافقان سقط جنین، با رد کامل برخی از ادله موافقان و منحصر دانستن سایر ادله به بعد از ولوج روح یا به شرایط عادی به دلایل متعددی برای اثبات نظر خویش اشاره نموده اند؛ ازجمله: نجات جان مادر، حفظ سلامت جسمی و روانی وی، برخی ناهنجاری های جنینی، انعقاد نطفه جنین ناشی از تجاوز به عنف که موجب حرج گردد.
نکته حائز اهمیت این که گرچه اغلب فقهای امامیه عناوین ثانویه نظیر اضطرار، دفاع مشروع، ضرر، حرج، تزاحم، اصل برائت را موجب حذف حرمت اولیه سقط جنین تنها قبل از ولوج روح دانسته اند، اما برخی از فقها قائلند نمی توان تفاوت حکمی و اساسی میان جنین قبل و بعد از ولوج روح قائل شد.
دلیل دوم: سنت هر یک از گروه هایی که سقط جنین را ممنوع و حرام می دانند، اعم از آن که این حرمت را تنها مختص بعد از ولوج روح می دانند یا آن را به قبل از ولوج نیز تعمیم می دهند، برای اثبات نظر خویش به روایات متعددی استناد کرده اند که تمامی آنها را می توان در چهار دسته تقسیم بندی کرد و مورد بررسی قرار داد.
بنابراین هیچ کس در فقه اسلامی سقط جنین را بدون دلیل واقعی حتی لحظاتی بعد از انعقاد نطفه جایز نمی داند، بلکه بحث برسر آن است که در صورت وجود دلایلی خاص و بروز عناوین ثانویه آیا می توان قائل به جواز سقط شد یا نه؟ دلایل متعددی از سوی فقها و حتی صاحب نظران برای جواز سقط جنین مطرح شده اند.