Abstract:
شرایط سیاسی جامعه و پیآمدهای آن برای ائمه اطهار(ع) زمینهساز بهرهگیری از نهادهایی بود که ایشان را در رویارویی با شرایط موجود به بهترین شکل یاری میکردند. وکالت نهادی است که در دوره ابناء الرضا(ع) در گستره بیشتری نقشآفرین بود. مقاله حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که نهاد وکالت چگونه در دوره ابنالرضا توانست موجب حفظ و گسترش نهضت سیاسی – دینی ائمه اطهار(ع) و شیعیان شود؟ یافتههای پژوهش حاضر با تکیه بر متغیرهای اصلی مدل بسیج سیاسی چارلز تیلی و با روش وصفی ـ تحلیلی بر اساس دادهها و منابع کتابخانهای نشان میدهد که ائمه اطهار(ع) با بهینه سازی قابلیتهای این سازمان توانستند در شرایط بحرانی، حافظ جان و امنیت خود و شیعیان باشند. ائمه ابناء الرضا(ع) توانستند با بهرهمندی از هوش سیاسی و موقعیت سنجی دقیق خود و مدد جستن از سازمان وکالت، مانع به نتیجه رسیدن کوششهای همه جانبه حکومت عباسی برای مخدوش سازی چهره ائمه(ع) و شیعیان ایشان شوند.
The political conditions of community and their consequences in favor of the infallible Imams (PBUT) provided the ground for taking advantage of institutes supporting them in dealing with the present conditions in the best way. Vekalat is an institute which was highly effective in time of Imam Raza’s Sons, Imam Javad (PBUH), Imam Hadi (PBUH), Imam Askari (PBUH). The present article is to answer the question on how this institute could preserve and propagate the political- religious movement of Infallible Imams and Shiites in this era. Considering the main variables in Charles Tilly’s model and descriptive-analytical method of research as well as the library sources, the findings of the present research reveal that the Infallible Imams could protect themselves and Shiites throughout the critical conditions by optimizing the capabilities of this organization. Taking advantage of political intelligence and the exact measurement of situation as well as relying on Vekalat organization, Imam Raza’s Sons neutralized the endeavors of Abbasid government towards the defacement of Imams and Shiites
Machine summary:
مقاله حاضر در پی پاسخ به این پرسش اسـت کـه نهـاد وکالت چگونه در دوره ابن الرضـا توانسـت موجـب حفـظ و گسـترش نهضـت سیاسی – دینی ائمه اطهار و شیعیان شود؟ یافته های پژوهش حاضر با تکیـه بر متغیرهای اصلی مدل بسیج سیاسی چارلز تیلی و با روش وصفی ـ تحلیلی بر اساس داده ها و منابع کتابخانه ای نشان میدهد که ائمه اطهار با بهینـه سـازی قابلیت های این سازمان توانستند در شرایط بحرانی، حافظ جان و امنیت خـود و شیعیان باشند.
مهم ترین مسائلی که باید در این پژوهش به آن ها توجه میشود نخست این است که چه عوامل و زمینه هایی باعث تقابل و روی آوردن ائمه ابناء الرضا و شـیعیان ایشـان به اقدام جمعی علیه حکومت عباسی شد؟ دوم این که گروه های مـدعی کسـب قـدرت در جهت رقم زدن ساختار سیاسی- اجتماعی جدید با بهره گیری از کدام منابع و راهکارها بـه پیروزی دست یافتند؟ جهت درک صحیح و تحلیل واقع بینانه تر موضوع در ادامه لازم است چارچوب نظـری مدل بسیج سیاسی چارلز تیلی به اختصار بررسی گردد.
بر اساس این نظریه ، اگر نهاد یا سازمان را گروهی مرکب از رهبر، اعضای مشخص و برنامه معین و منظم بدانیم ، بیتردید میتوان سازمان وکالت را مجموعه ای از فعالیت های هماهنگ تحت رهبری امام دانست که یک نوع هویـت مشـترک بـین اعضـا و زیـر مجموعه آن (وکلا و شیعیان ) شکل میگیرد که برای رسـیدن بـه هـدف مشـترک بـاهم متعهد هستند و میتوانند با تعاملات درون گروهی در مقابل تهدیـدات حکومـت عباسـی 2 مقابله کنند.