Abstract:
نقش سرمایه انسانی در صادرات صنعتی و از طریق آن در رشد اقتصادی بر هیچ کس پوشیده نیست. این نقش با اجرایی شدن قانون هدفمند کردن یارانهها، که ممکن است به دنبال خود افزایش قیمت تمام شده محصولات و کاهش قدرت رقابت و امکان حضور آنها در بازارهای جهانی را در پی داشته باشد، پر رنگتر نیز میشود. این مطالعه به بررسی مقایسهای نقش سرمایة انسانی در صادرات کالاهای صنعتی کارگاههای متوسط و بزرگ ایران میپردازد. برای این منظور، با استفاده از دادههای تابلویی گروههای 23گانة صنعتی ایران (کدهای دو رقمی ISIC) طی دوره زمانی 1385-1379، صادرات صنعتی تابعی از شاغلان دارای تحصیلات عالی (به عنوان شاخص سرمایة انسانی)، ارزش افزودة صنعتی،نرخ ارز حقیقی و متغیر رابطه مبادله در نظر گرفته میشود.نتایج به دست آمده نشان میدهد که طی دوره مورد بررسی، سرمایه انسانی و ارزش افزوده تاثیر مثبت و معنیدار بر صادرات کالاهای صنعتی کارگاههای متوسط و بزرگ ایران داشتهاند و تاثیر هر دو متغیر در کارگاههای بزرگ بیشتر است. عوامل قیمتی همچون رابطه مبادله نیز تنها در تعیین صادرات صنعتی صنایع بزرگ تاثیر معنی دار داشته است. این در حالی است که متغیر نرخ ارز حقیقی در هیچ یک از صنایع متوسط و بزرگ تاثیر معنیداری نداشته است. توصیه مهم سیاستی این مطالعه آن است که دولت برای توسعه صادرات صنعتی باید از نظر کمی و کیفی به توسعه تحصیلات عالی بپردازد و آموزش نیروی کار را بهبود و گسترش دهد.
The role of human capital on industrial export and through that on economic growth is clear. This role is recently more highlighted in Iran by starting the rule of subsidy targeting. This paper investigates and compares the impact of human capital on the export of Iranian medium and large manufacturing companies, using a panel data set of two-digit ISIC manufacturing industries, for the period 2000-2006. For that purpose, we use the number of workers with higher education degree (as a proxy for human capital) to examine the effect of human capital on the export of Iranian medium and large manufacturing companies.
The results of the study show that human capital as well as manufacturing value added have positive and significant effects on the export of both of medium and large manufacturing companies, eventhough these effects are bigger for large companies. Also, the price indices, such as terms of trade and real exchange rate show weak or no significant effects. Therefore, any effort to expand the higher education is highly recommended.
Machine summary:
به منظور پي بردن به نقش سرمايۀ انساني در رشد صادرات صنعتي به عنوان مهم ترين جزء صادرات غير نفتـي ، کـه در ادامه ، رشد اقتصادي کشور را در پي خواهد داشـت و نيـز مطالعـۀ بخـش صـنعت کشـور و يافتن نقاط قوت و ضعف آن، ايـن مطالعـه بـه بررسـي مقايسـه اي نقـش سـرمايۀ انسـاني در صادرات کالاهاي صنعتي گروه هاي ٢٣ گانۀ صنعتي ايران (برحسب طبقـه بنـدي بـين المللـي فعاليت هاي صنعتي ISIC)١ بين صنايع متوسط (کارگاههاي صنعتي ١٠ الي ٤٩ نفرکـارکن ) و صنايع بزرگ (کارگاههاي صنعتي ٥٠ نفرکارکن به بـالا) طـي دوره زمـاني ١٣٨٥- ١٣٧٩ ميپردازد.
لوين و راوت (١٩٩٧) با بحث دربارة سرمايۀ انساني به عنوان موتـور رشـد معتقدنـد کـه بخش صادرات ميتوانـد سـرمايه انسـاني را بـا کـارآيي بيشـتر نسـبت بـه سـاير بخـش هـاي اقتصادي مورد استفاده قرار دهد، به طوري که کارگران تحصيل کرده قادرند فن آوري هاي پيچيده را به سرعت جذب کنند و قدرت رقابتي کالاهاي صنعتي صـادراتي بنگـاههـا را در سطح بين الملل افزايش دهند.
بر اين اساس و نيز با توجه مطالعات تجربي صـورت گرفتـه در ايـن زمينـه همچـون آلـوارز (٢٠٠٢)، آيسان و سليم (٢٠٠٧) و وغياتزاوغلو (٢٠٠٩)، الگوي تجربي تحقيق ، که يـک بـار براي کارگاههاي صنعتي متوسط و بار ديگر براي کارگـاههـاي صـنعتي بـزرگ تخمـين زده ميشود، به صورت زير معرفي ميگردد: (به تصویر صفحه رجوع شود) 0 که در آن، انديس هاي i و t به ترتيب گوياي گروه صنعتي و سـال اسـت و متغيرهـاي مورد استفاده به صورت زير تعريف ميشوند: EX: ارزش صادرات کالاهاي توليد شده کارگـاههـاي صـنعتي بـه ميليـون ريـال و بـه قيمت ثابت سال ١٣٧٦(مرکز آمار ايران )؛ HP: شاخص سرمايۀ انساني کارگاههاي صنعتي (مرکز آمار ايران ).