Abstract:
پوشش گیاهی از مهم ترین اجزاء حیاتی اکوسیستم به شمار می آید که تحت تاثیر عوامل محیطی، همواره در حال سازگاری یا تغییر به سمت تعادل نهایی است. یکی از نشانه های سلامت اکوسیستم، قابلیت بازگشت پذیری پوشش گیاهی پس از رفع آشفتگی های محیطی است. هرچند پوشش گیاهی مناطق خشک و نیمه خشک، روش های متفاوتی برای مقابله با نیروهای مخرب دارد؛ اما تداوم این عوامل می تواند این قابلیت را مختل سازد. نتیجه چنین وضعیتی بیماری و در نهایت تخریب اکوسیستم خواهد بود؛ بنابراین، آشکار سازی، پیش بینی تغییرات بلند مدت اکوسیستم و مدیریت چنین تغییراتی از اهمیت زیادی برخوردار است. این پژوهش، در حوضه آبریز نمکزار خواف در شمال شرق استان خراسان جنوبی با هدف مطالعه و تعیین کیفی قابلیت بازگشت پذیری اکوسیستم و عکس العمل پوشش گیاهی طبیعی به تغییرات شدید بارندگی بلند مدت و خشکسالی به عنوان آشفتگی محیطی انجام پذیرفت. به همین منظور، ابتدا استاندارد سازی بارش سالانه در طول بازه زمانی سی ساله و تعیین مدت و شدت دوره های خشک، تر و نرمال با روش شاخصاستاندارد بارش (اس.پی.آی) انجام گرفت و سپس بازگشت پذیری اکولوژیکی پوشش گیاهی بر مبنای ترسیم پلات میانگین - واریانس شاخص ان.دی.وی.آی تغییر یافته (تی.ان.دی.وی.آی) به صورت کیفی مورد مطالعه قرار گرفت. این تغییرات، با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست در فصل رشد نهایی پوشش محدوده مطالعه بررسی شد. نتایج، نشان دهنده قابلیت بازگشت پذیری و ترمیم پوشش گیاهی مستقردر محدوده مورد مطالعه پس از رفع خشکسالی های شدید تا متوسط است. بر اساس نتایج این مطالعه، سلامت اکوسیستم محدوده مورد مطالعه بر اساس قابلیت بازگشت پذیری پوشش گیاهی، با وجود قرارگرفتن در اقلیم خشک و مواجهه با خشکسالی های شدید با تداوم دو سال و کاهش بارندگی نسبت به میانگین به مدت 6 سال متوالی مورد تایید قرار گرفت.
Vegetation is one of the most important ecosystem components that is constantly being adapted or altered to the final balance under the influence of environmental factors. One of the most important signs of the health of the vegetation and the consequent ecosystem health is its ability to resilience after the removal of environmental turbulences. Although vegetation in arid and semi-arid areas has different methods for dealing with destructive forces، the continuity of these factors can disrupt the ability of vegetation to return to its original state after eliminating the destructive factors. The result will be the disease and، ultimately، the destruction of the ecosystem. Therefore، detection، prediction of ecosystem changes over time and management of such changes is of great importance. This research was carried out in the Namakzare Khaf watershed basin in South Khorasan Province with the aim of studying and qualitative determining of ecosystem resilience vegetation to severe changes in long-term precipitation and drought as environmental turbulences. For this purpose، the standardization of annual rainfall during the thirty-year period and the determination of the duration and severity of dry، wet and normal periods was performed with SPI method and then the ecological resilience of the vegetation was examined qualitatively based on the mean plot and Transformed Normalized Difference Vegetation Index (TNDVI) variance. These changes were studied using landsat satellite images in the final growth season of vegetation. Results indicate the mean ability to resilience and restore vegetation in the study area after the elimination of severe to medium droughts. According to the results، the ecosystem health of the studied area was confirmed on the basis of vegetation resilience، despite being located in dry land and facing severe droughts with continuity of two years and continuation of rainfall reduction compared to the mean for 6 years.
Machine summary:
"آنالیز میانگین - واریانس پوشش گیاهی در - Wiegand - Bunch - Botton - Brand & Jax - Rockstrom - Kaspersson - Holling - Davis & Roberts - Ringrose - Goheen - Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) - Kerr & Ostrovsky - Seto - Schindler سری زمانی طولانیمدت، یکی از روشهای مناسب گرافیکی برای مطالعة قابلیت بازگشتپذیری پوشش گیاهی پس از تخریب آن با اختلالات محیطی از جمله خشکسالی است (استمن و مکندری 1 ، 1991؛ واشنگتن آلن 2 و همکاران، 2008؛ رامسی 3 ، 1998).
این پژوهش با هدف مطالعة کیفی قابلیت بازگشتپذیری پوشش گیاهی محدودة مورد مطالعه، سعی در آزمون تعیین وضعیت سلامت اکوسیستم با ترسیم پلات میانگین - واریانس شاخص تی.
مشخصات تصاویر ماهوارهای مورد استفاده و شاخصهای پوشش گیاهی (رجوع شود به تصویر صفحه) - Environment for Visualizing Images (ENVI) - Transformed Normalized Difference Vegetation Index (TNDVI) رابطة 2 برای حذف مقادیر منفی و افزایش دامنة عددی این شاخص، با هدف تسهیل مطالعه و تجزیه و تحلیل کمی در روند تغییرات بلندمدت پوشش گیاهی، شاخص ان.
افزون بر تأیید کارایی روش ترسیمی میانگین واریانس در مطالعة کیفی قابلیت بازگشتپذیری پوشش گیاهی و تفسیر تغییرات میزان و همگنی آن در چنین مناطقی، نتایج این پژوهش نشان داد که اگرچه تأثیر کاهش بارش و خشکسالی دهة 1970 بر پوشش گیاهی در دهة 1980 کاملا مشهود است؛ اما با افزایش بارندگی، پوشش گیاهی توانسته است در دهههای 1990 و 2000 بهبود یافته و به سمت پوشش مناسب اولیه بازگردد."