Abstract:
بررسیهای تطبیقی در مطالعات اسلامی به ویژه بین مذهب شیعه و اهل تسنن ، کاربرد علمـی فراوانـی دارد. در زمینه پژوهش های تطبیقی، مطالعه روش تفسیری و آرای قرآنی، موافقت ها و اختلافات قرآن پژوهان اهمیـت بسزایی دارد. در این میان توجه به دیدگاه های قرآن پژوهی دو دانشمند قرآنی معاصر علامه محمد جواد مغنیـه و دکتر وهبه زحیلی از دو مدرسه لبنان و سوریه سزاوار و ارزنده است . تحریف ناپذیری قـرآن ؛ اعتقـاد بـه وجـود اسرائیلیات در روایات اسباب نزول و ضرورت پالایش آن ؛ گرایش عصری و اجتماعی در تفسیر از جمله مـوارد توافق دیدگاه های دو مفسر یاد شده و التزام یا عدم التزام به تناسب آیات و برخـی مسـائل کلامـی و مـذهبی از موارد اختلافی بین آن دوست .
Machine summary:
او تلاش کرده است تا در مقدمـه تفسـیرش ، قـرآن را کتـابی گران سنگ ، معرفی کند و مراحل نزول و جمع آن را بیان کند (وهبه زحیلی، التفسیر المنیر فی العقیدة و الشـریعۀ و المنهج ١٤١٨: ١/ ١٣ – ٢٢) وی به مباحث علوم قرآن در مقدمه تفسیرش اشاره کرده ؛ علاوه بر آن به مناسبت در ذیل آیاتی مثل آیه هفتم سوره آل عمران ، مبحث محکم و متشابه را مطرح کرده است (همان ، ٣/ ١٥١ - ١٥٥؛ رضایی اصفهانی، تفسیر المنیر در نگاه نقد و بررسی ١٣٧٥: ٣٠٨)؛ البته رویکرد فقهی تفسیر المنیرتقریبـا محـور مباحث قرار گرفته است (زحیلی، همان : ٢/ ٨١ و ٢/ ٣٦٦؛ رضـایی اصـفهانی، همـان : ٣١٣ - ٣١٤)؛ امـا همـین رویکرد نیز برای وارد کردن فقه به متن زندگی است .
(316 /7 در پاسخ به دیدگاه علامه مغنیه باید گفت : این مطالب ، نشان دهنده رأی و نظر شخصی اوست ؛ زیـرا اولا: در روایات (بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن : ٥/ ٢٣٣) به صراحت بدان اشاره شده است ؛ ثانیا: طبق یکـی از اقـوال درباره بطون آیات ، گاهی رابطه بطن و ظاهر به نحوه دلالت التزامی غیر بین است (معرفـت ، همـان : ١/ ٢٩) و در این خصوص نیز برخی روایات مانند: عن یحیی بن سعید القطان ، قال : سمعت أبا عبدالله × یقول فیقول الله عزوجل : مـرج البحـرین یلتقیـان بینهمـا برزخ لا یبغیان قال : علی و فاطمۀ‘، [بحران عمیقان لا یبغی أحدهما علی صاحبه ] یخرج منهما اللؤلؤ و المرجـان ، الحسن و الحسین ‘ (بحرانی، همان : ٥/ ٢٣٣).